فاخته در اشعار بیدل، کلیم و حزین

پرندگان یکی از بن مایه ها و نمادهای شعر فارسی هستند که در شعر همه شاعران کم و بیش نمود یافته اند. برخی از کارکردهای پرندگان در س نت ادب فارسی ثابت و بدون تغییر مانده اند؛ اما چهره و کارکرد برخی دیگر در طول تاریخ ادبی فارسی تا حدودی دگرگون شده است. بررسی سیر تحول کار کرد پرندگان در شعر فارسی می تواند مجموعه ای از سنت ادبی فارسی را نشان دهد. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به چگونگی نمود قمری و فاخته در شعر سه شاعر برجسته سبک هندی یعنی بیدل دهلوی، کلیم کاشانی و حزین لاهیجی پرداخته است. قمری در شعر این سه شاعر بیشتر برای خلق مضمون به کار رفته است و آنها از این پرنده برای بیان تمثیلی یا رمزی و استعاری بهره نبرده اند. مضامینی که بیدل، کلیم و حزین با کمک قمری به مخاطب ارائه می دهند شبیه به یکدیگرند. آوای قمری، طوق و رنگ خاکستری این پرنده عناصری هستند که این سه شاعر از آنها برای خلق مضمون بهره برده اند. همچنین آنها قمری و سرو را به عنوان دلداده و محبوب معرفی کرده اند که سابقه این مضمون در سنت ادبی فارسی کم یا ناچیز است. البته این دو همیشه محبوب و دلداده باقی نمانده اند و این سه شاعر از آنها چهره های دیگری هم ارائه داده اند.