بررسی داستان بیژن و منیژه شاهنامه فردوسی با تاکید بر وجوه تصویری نگاره های خروج بیژن از چاه متعلق به دوره صفوی

نگارگری هنری زیبا و ظریف و شاهنامه کتاب زندگی است؛ هنگامی که این هنر زیبا در کنار شاهکاری جهانی (شاهنامه) قرار بگیرد منجر به آفرینش آثاری بدیع و ماندگار می شود که تفکر در آن انسان را به عالم معقول برده و راه های کمال را نشان می دهد. داستان بیژن و منیژه علاوه بر جنبه های داستانی و روایی، در بر دارنده مفاهیم والایی همچون عشق، فداکاری وخصوصیت عرفانی می باشد. هدف این پژوهش یافتن عرفان نهفته در بطن داستان بیژن و منیژه و وجوه تصویری آن در نگاره های دوره صفوی است. پرسش های اصلی پژوهش شامل این دو مورد هستند: ۱. علت محبوبیت بیشتر داستان خروج بیژن از چاه برای تصویرگری چه می باشد؟ ۲. نگارههای مربوط به خروج بیژن از چاه در دوره صفوی چه ویژگی هایی دارند؟ داده ها در این پژوهش براساس منابع اسنادی و کتابخانه ای و نیز تحلیل بصری نگاره های مورد بررسی جمع آوری شده اند و در نهایت در چارچوب توصیفی- تحلیلی مورد ارزیابی و پردازش قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به دلیل آشنایی نگارگر به عرفان، صحنه خروج بیژن از چاه توسط رستم که در بر دارنده مفاهیم حکمی و نمادین بوده بیش از سایر بخش ها تصویر شده است. همچنین در این نگاره ها هر سه نقش اصلی رستم و منیژه و بیژن در ارتباط با هم تصویر شده اند و عناصر مهم در داستان همچون آتش راهنما، سنگ اکوان دیو و خوراک های ارسالی رستم نیز در غالب نگاره های این دوره مطابق متن داستان به تصویر در آمده اند و این عناصر سبب جذابیت بصری نگاره و نیز محبوبیت بیشتر این بخش برای تصویرگری شده است.