شبیه سازی اثر تغییر اقلیم بر تولید نخود در استان زنجان

تغییر اقلیم ناشی از افزایش دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای در آینده می تواند اثرات قابل توجهی بر تولید محصولات زراعی داشته باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) و تولید نقشه های عملکرد در شرایط دیم استان زنجان بود. سناریوهای مورد بررسی شامل سناریوی شاهد، که شرایط جاری را شبیهسازی کرد و سناریوی تغییر اقلیم شامل اثر مستقیم افزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا (از ۳۵۰ به ۷۰۰ میکرومول بر مول) و اثر غیرمستقیم آن (کاهش ۱۰ درصدی بارندگی و افزایش ۴ درجه سانتی گرادی دما)، بودند. شبیهسازیها با استفاده از یک مدل ساده شبیهسازی گیاه نخود برای سناریوهای مختلف انجام شد و نقشه های عملکرد و تغییرات آن در اراضی دیم استان از طریق رهیافت سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) تولید شدند. در نهایت تغییرات عملکرد و نوسانات آن در سالهای مختلف در مقایسه با شرایط فعلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. طبق نتایج این مطالعه، شرایط اقلیمی آینده، به طور میانگین در استان زنجان موجب افزایش ۴/۳۳ درصدی تولید نخود نسبت به شرایط فعلی خواهد شد (افزایش از ۷۱۷ به ۹۵۷ کیلوگرم در هکتار) اما پایداری عملکرد در سالهای مختلف کاهش خواهد یافت (افزایش ۲/۲۱ درصدی ضریب تغییرات). به نظر می رسد دلیل افزایش عملکرد، اثرات مثبت افزایش غلظت دی اکسید کربن بر فتوسنتز و کاهش تعرق ناشی از آن باشد؛ همچنین بررسی نتایج مشخص کرد عاملی که نوسانات تولید در سالهای مختلف را افزایش میدهد، افزایش دما خواهد بود.