پی جویی و بازکاوی اندیشه رهایی در قرآن، عرفان و برهان

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 199

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPURD-1-2_011

تاریخ نمایه سازی: 1 خرداد 1401

چکیده مقاله:

در بازجست نجات شناسی قرآنی نخستین و چشمگیرترین مسئله ای که هر خواننده قرآن با آن روبه رو می شود، فراوانی آیاتی است که در آن واژگانی همچون «نجات»، «فلاح»، «فوز»، «سعادت» و ... بازآورد شده و رهایی انسان را جان آویز پیام آوران الاهی نشان می دهد. ابن سینا که در نمط های پایانی اشارات و تنبیهات به عرفان و تصوف می پردازد، می گوید عارفان به یمن نفوس کامل خود و طی مقامات و درجات و انجام دادن ریاضات با هدف رام کردن نفس اماره، به عالم قدس گام نهاده و به سوی افکار لطیف و خواطر سازگار با امر قدسی کشیده شده اند. ارباب معقول با تاثیرپذیری از قرآن و عرفان، اندیشه رهایی را در آثار خویش کاویده و بازتاب داده اند. ابن سینا موشکافانه اصطلاحات صوفیه، درجات عارفان و ویژگی های ایشان را تقریر می کند و می توان او را اسوه حکمای پس از وی همچون سهروردی دانست. سهروردی نیز که خود گرایش های عمیق عرفانی دارد، در جایاجای یادگارهایش، آوای رهایی سر داده است. در این نوشتار با نگاهی فراگیر و پردامنه، اندیشه رهایی در سه گانه قرآن، عرفان و برهان بررسی و هم سنجی می شود. با این رویکرد و نگرش که گفته آسمانی، رازآشنایی و فرزانگی از هم جدایی ندارند، سخنان حکما در حق عارفان یاد شده و دیدگاه های قرآنی، عرفانی و برهانی درباره رهایی هم آهنگ و هم داستان شده اند.

نویسندگان

سجاد واعظی منفرد

استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

سید محمد راستگوفر

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

محمد نصیری

استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

محب علی آبسالان

دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۸). اشارات و تنبیهات، ترجمه ...
  • افلاکی، احمد بن اخی ناطور (۱۳۸۵). مناقب العارفین، به کوشش ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۸۹). رمز و داستان های رمزی در ادب ...
  • جامی، عبدالرحمن بن احمد (۱۳۸۶). نفحات الانس من حضرات القدس، ...
  • حسن زاده آملی، حسن (۱۳۸۸). دروس شرح اشارات و تنبیهات ...
  • راستگو، سید محمد (۱۳۸۳). عرفان در غزل فارسی، تهران: علمی ...
  • الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۶). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: ...
  • روحانی، سید محمد (۱۳۸۸). دین سیک ها، ویرایش علمی: علی ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۶). سر نی، تهران: علمی، چاپ دوم ...
  • زمانی، کریم (۱۳۷۳). شرح جامع مثنوی، دفتر دوم، تهران: اطلاعات، ...
  • سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (۱۳۶۸). حدیقه الحقیقه و ...
  • سنایی، مجدود بن آدم (۱۳۸۹). دیوان حکیم سنایی، تصحیح: مظاهر ...
  • سهروردی، شهاب الدین یحیی (۱۳۳۱). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۶). تازیانه های سلوک، تهران: آگه، چاپ ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۲). مبدا و معاد، ترجمه: ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۹). تفسیر سوره واقعه، تهران: ...
  • صدرالدین شیرازی، ممحمد بن ابراهیم (۱۴۱۰/۱۹۹۰). الحکمه المتعالیه فی الاسفار ...
  • عطار، فریدالدین محمد (۱۳۶۲). دیوان عطار، به اهتمام و تصحیح: ...
  • قرشی بنایی، علی اکبر (۱۴۱۲). قاموس قرآن، تهران: دار الکتب ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بن محمد (۱۳۷۹). مثنوی معنوی، به ...
  • میبدی، احمد بن محمد (۱۳۷۱). کشف الاسرار و عده الابرار ...
  • نصر، سید حسین (۱۳۹۳). سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، ...
  • نوشته بر دریا: از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی (۱۳۹۱). مقدمه، ...
  • یزدان پناه، سید یدالله (۱۳۸۹). حکمت اشراق: گزارش، شرح و ...
  • نمایش کامل مراجع