تحلیل بهره وری آب گندم در مدیریت های آبیاری در برخی از مناطق ایران

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 237

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WRA-31-1_004

تاریخ نمایه سازی: 13 تیر 1401

چکیده مقاله:

در شرایط حاضر مهمترین چالش بخش کشاورزی، افزایش بهره­وری آب است. متاسفانهتاکنوندرکشورماتعیینوتحلیلشاخصبهره­وریآبدر کشاورزیموردتوجهجدی قرارنگرفتهاستواینامرموجبعدماطمینانازمصرف صحیحآبدربخشکشاورزیشده­است. این پژوهش با هدف بررسی بهره وری آب گندم تحت مدیریت­های متفاوت آبیاری در ایستگاه­های تحقیقاتی هشت استان کشور و تعیین عمق مناسب آبیاری گندم (در شرایط محدودیت منابع آبی) طی سال­های ۹۰-۱۳۷۷ انجام شد. دامنه تغییرات بهره­وری آب کاربردی گندم در آزمایش­های انجام شده برابر با ۵/۱-۳/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بود که نسبت به دامنه گزارش شده توسط سازمان خواربار جهانی برای کل جهان (۱-۸/۰ کیلوگرم بر مترمکعب) بالاتر، لیکن تقریبا در محدوده دامنه گزارش شده توسط زوارت و بستیانسن (۷/۱-۶/۰کیلوگرم بر مترمکعب) است. دامنه وسیع بهره­وری آب گندم، نشان­دهنده پتانسیل بالا برای افزایش تولید این محصول به­ازای مصرف آب کمتر است. حداکثر مقادیر بهره­وری آب آبیاری و آب کاربردی (آب آبیاری+بارندگی موثر)قابل حصول گندم در ایستگاه کرج به­ترتیب ۱/۲ و ۵/۱ کیلوگرم بر مترمکعب با آبیاری قطره­ای و اعمال کم­آبیاری نتیجه گردید. همچنین در ایستگاه کرمان، کمترین مقادیر بهره­وری آب آبیاری و آب کاربردی گندم به­ترتیب ۴/۰ و ۳۶/۰ کیلوگرم بر متر مکعب، در آبیاری سطحی مشاهده شد.حداکثر مقادیر بهره­وری آب آبیاری و آب کاربردی گندم در ایستگاه مشهد، به­ترتیب ۹/۱ و ۵/۱ کیلوگرم بر مترمکعب در شرایط کاربرد کم­آبیاری به­دست آمد. نتایج نشان داد برای دسترسی به مقادیر بهینه بهره­وری آب آبیاری در منطقه مشهد و در شرایط محدودیت منابع آب، اولویت کشت گندم با مزارعی است که با اعمال مدیریت کم­آبیاری کنترل­شده و با مصرف آب آبیاری به میزان ۳۰۰ میلی­متر، بهره­وری آب این گیاه در حدود ۶/۱ کیلوگرم بر مترمکعب شود. همچنین با در نظر گرفتن میزان بارندگی موثر این منطقه، بایستی با بکارگیری کل آب کاربردی به اندازه ۴۲۰ میلی­متر و با اعمال مدیریت کم­آبیاری، مقدار بهره­وری آب کاربردی گندم برابر ۱/۱ کیلوگرم بر مترمکعب حاصل گردد.

نویسندگان

محمد مهدی نخجوانی مقدم

استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

بیژن قهرمان

استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

قاسم زارعی

دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احسانی، م. و ه. خالدی. ۱۳۸۲. بهره­وری آب کشاورزی. کمیته ...
  • افشار، ه.، ا. اسلامی و ا. دهقانیان. ۱۳۸۷. کاهش مصرف ...
  • اکبری، م. و گ. نجفیان. ۱۳۸۸. تعیین کارایی مصرف آب ...
  • باغانی، ج.، هاشمی، ح. و قدسی، م. ۱۳۸۲. بررسی اثرات ...
  • بی­نام. ۱۳۸۸. نتایج طرح آمارگیری نمونه­ای گندم و جو سال ...
  • بی­نام. ۱۳۹۱. آمار تولید گندم در ایران. دفتر محصولات اساسی ...
  • ترک­نژاد، ا.، آقایی سربزه، م.، جعفری، ح.، شیروانی، ع.ر.، روئین­تن، ...
  • توکلی، ع.ر.، ع.م. لیاقت، ا. علیزاده، ذ. اویس و م. ...
  • جلینی، م. ۱۳۸۸. بررسی کم آبیاری با استفاده از روش ...
  • دهقانیان، ا. ۱۳۸۸. تعیین پتانسیل کارآیی مصرف آب ارقام گندم ...
  • زارعی، ق. و ح.ر. سالمی. ۱۳۸۸. تاثیر سیستم آبیاری بارانی ...
  • سالمی، ح.ر. ۱۳۸۴. بررسی اثرات کم آبیاری بر عملکرد دانه، ...
  • سیاهپوش، م.ر. و ا. دهقانیان. ۱۳۸۴. ارزیابی بازدهی مصرف آب ...
  • صدرقاین، ح. و زارع فیض­آبادی، ا. ۱۳۸۱. بررسی مقاومت به ...
  • طایفه­رضایی، ح. و عیوضی، ع. ۱۳۸۲. کارایی مصرف آب در ...
  • عربی­یزدی، ا.، علیزاده، ا. و محمدیان، ف. ۱۳۸۸. بررسی ردپای ...
  • عزیزی­زهان، ع.ا.، شهابی­فر، م.، ابراهیمی­پاک، ن.ع.، رضوی ر.، غالبی، س.، ...
  • علیزاده، ح.ع.، ب. نظری، م. پارسی نژاد، ه. رمضانی­اعتدالی و ...
  • عنابی­میلانی، ا. و ص.ع. زمانی. ۱۳۹۳. تاثیر روش­های برنامه­ریزی آبیاری ...
  • کشاورز، ع. و ح. دهقانی­سانیج. ۱۳۹۱. شاخص بهره­وری آب و ...
  • کیخایی، ف. ۱۳۸۸. مقایسه کارایی مصرف آب و عملکرد در ...
  • معیری، م. ۱۳۹۰الف. تعیین کارایی مصرف آب و ارزیابی فاکتورهای ...
  • معیری، م. ۱۳۹۰ب. تعیین حد بهینه بذر مصرفی و کارایی ...
  • مهرور، م. و ن. عباسی. ۱۳۸۲. بررسی اثرات تنش آبی ...
  • Allen R.G., Pereira L.S., Raes D. and Smith M. ۱۹۹۸. ...
  • Ali, M.H., M.R. Hoque, A.A. Hassan and A. Khair. ۲۰۰۷. ...
  • Chukalla, A.D., Krol, M.S. and Hoekstra A.Y. ۲۰۱۵. Green and ...
  • De Wit, C.T. ۱۹۵۸. Transpiration and crop yields. Verslag. Landbouwk. ...
  • Dehghanisanij H., Oweis T. and Qureshi A.S. ۲۰۰۶. Agricultural water ...
  • Doorenbos, J. and Kassam A.H. ۱۹۷۹. Yield response to water. ...
  • Feng-Min L., Yan X., Feng-Rui L. and An-Hong G. ۲۰۰۱. ...
  • Kijne, J.W., Tuong T.P., Bennett J., Bouman B. and Oweis ...
  • Heydari, N. ۲۰۱۴. Water productivity in agriculture: Challenges in concepts, ...
  • Molden, D. ۱۹۹۷. Accounting for water use and productivity. SWIM ...
  • Molden, D., Oweis T., Steduto P., Bindraban P., Munir A., ...
  • Oweis, T. and Hachum A. ۲۰۰۳. Improving water productivity in ...
  • Oweis, T. and Hachum A. ۲۰۰۶. Water harvesting and supplemental ...
  • Schmidt E. ۲۰۰۱. Water use efficiency: An overview and economic ...
  • Tavakkoli, A.R. and Oweis, T. ۲۰۰۴. The role of supplemental ...
  • Tavakoli, A., A. Liaghat, T. Oweis and A. Alizadeh. ۲۰۱۲. ...
  • Viets, F.G. ۱۹۶۲. Fertilizers and the efficient use of water. ...
  • Yang, H., L. Wang, K.C. Abbaspour and A.J.B. Zehnder. ۲۰۰۶. ...
  • Zhang, H. ۲۰۰۳. Improving water productivity through deficit irrigation: Examples ...
  • Zhang, H. and T. Oweis. ۱۹۹۹. Water-yield relations and optimal ...
  • Zhang, H., Wang, X., You, M. and Liu, C. ۱۹۹۹. ...
  • Zhang, X. and D. Pei. ۱۹۹۹. Management of supplemental irrigation ...
  • Zwart, S.J. and Bastiaanssen, G.M. ۲۰۰۴. Review of measured crop ...
  • نمایش کامل مراجع