نظام تجاری و نوگرایی صنعتی در تبریز عصر قاجار

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 144

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSEH-10-2_007

تاریخ نمایه سازی: 1 مرداد 1401

چکیده مقاله:

به­دنبال انقلاب صنعتی و شکل­گیری نظام نوین تجاری، از قرن ۱۹م ایران توسعه­نیافته به دلیل موقعیت استراتژیک و اهداف اقتصادی مورد توجه قدرت های استعماری قرار گرفت. نخستین جرقه­های تفکر در علل ترقی غرب و نیز توسعه­نیافتگی ایران با شکست ایرانیان از روسیه در ذهن عباس­میرزا رقم خورد. تقدم تبریز بر بهره­مندی از نوآوری­های صنعتی و سرمایه­گذاری شرکت­های خارجی به عواملی چون موقعیت مناسب جغرافیایی، ولیعهدنشین بودن و سرمایه­گذاری بازرگانان شهر بستگی داشت. پرسش اصلی مطرح پژوهش این است که چه تغییر و تحولی و تحت تاثیر چه عواملی در نظام تجاری و صنعت تبریز عصر قاجار رخ داد؟ مهمترین دستاورد پژوهش بر ایجاد صنایع نوین و نظام جدید تجاری تبریز استوار است که در این راستا مظاهر مدرنیته ازقبیل مراکز صرافی­، بانک­، صنایع ریسندگی و قالی­بافی، چاپخانه، برق، و تلفن ایجاد گردیدند. تجار آذربایجانی نیز در تاسیس مراکز تجاری و صنعتی نقش فعالی ایفا نمودند. رشد مداوم بازرگانی در اوایل قرن ۱۴ق. موجب ترغیب سرمایه­گذاران خارجی به گسترش فعالیت های اقتصادی و تولیدی خود در تبریز شد. اما واردات کالاهای فرنگی به صنایع­دستی و کارگاه­های تولیدی بومی آسیب فراوانی زد. این مقاله با تکیه بر منابع، نشریات و اسناد تاریخی، به روش توصیفی- تبیینی، تحولات اقتصادی و صنعتی شهر تبریز را بررسی نموده است.

نویسندگان

پریا ویولت شکیبا

دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران

منوچهر طبیبیان

استاد گروه شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

عباس قدیمی قیداری

دانشیار گروه تاریخ،دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ساکما (سازمان اسناد و کتابخانه ملی): شماره سند ۲۴۰۰۱۹۱۸۲: برگ ...
  • استادوخ(اداره اسناد و­تاریخ دیپلماسی وزارت­امور­خارجه):شماره سند ۸۰/۲۶/۱۳۳۶ق؛شماره سند ۲۶/۵۴/۱۳۲۹ق، برگ ...
  • اختر، س۱۸،ش۷، ۲۳/ربیع الاول/۱۳۰۹ ...
  • تربیت، س۷، ش۲۱۱، ۲۰/محرم/۱۳۲۲ ...
  • تربیت، س۴، ش۲۲۱، ۳۰/شوال/۱۳۱۸ ...
  • روزنامه دولت علیه ایران، ش۵۱۸، ۳۰/شوال/۱۲۷۸ ...
  • سهند، س۱، ش۲۶،۱۲/۸/۱۳۰۵ ...
  • مذاکرات مجلس، جلسه ۶۸، ۷ اسفند ۱۳۰۵ /۲۴ شعبان ۱۳۴۵ ...
  • مذاکرات مجلس، جلسه۱۱۱، ۷ خرداد ۱۳۰۶ / ۲۷ ذیقعده ۱۳۴۵ ...
  • وقایع اتفاقیه، ش۱۱۱، ۶ /جمادی الثانی/ ۱۲۶۹ ...
  • وقایع اتفاقیه، ش۱، ۵ / ربیع الثانی/ ۱۲۶۷ ...
  • وقایع اتفاقیه، ش۲۱، ۲۶/ شعبان/ ۱۲۶۷ ...
  • وقایع اتفاقیه، ش۲۲۱، ۹/شعبان/۱۲۷۱ ...
  • آدمیت، فریدون و هما ناطق(۱۳۵۶)، افکار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی در ...
  • آدمیت، فریدون( ۱۳۹۷)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی ...
  • آوری، پتر(۱۳۸۷)، «افشاریان»، در: تاریخ ایران (ازمجموعه تاریخ کمبریج) دوره ...
  • ابوت، کیث ادوارد(۱۳۹۶)، شهرها و تجارت ایران در دوره قاجار(گزارش ...
  • اتحادیه، منصوره و سعید روحی(۱۳۹۵)، صرافی و صراف ها (منتخبی ...
  • ادواردز، آرتور سسیل( ۱۳۶۸)، قالی ایران، ترجمه مهین­دخت صبا، تهران: ...
  • اشرف، احمد(۱۳۵۹)، موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران؛ دوره ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان(۱۳۶۳)، المآثر و الآثار: چهل سال تاریخ ایران ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (۱۳۶۳)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمد اسماعیل ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (۱۳۶۶ج۱/۱۳۶۷ج۲)، مرآت­البلدان، تصحیح و حواشی عبدالحسین نوایی ...
  • افشار، ایرج(۱۳۸۷)، تبریز در اسناد امین الضرب سال­های ۱۲۹۹ - ...
  • اقبال­آشتیانی، عباس (۱۳۲۷)، ورقی از تاریخ طهران: «سبزه میدان و ...
  • انتنر، مروین ل.(۱۳۶۹)، روابط بازرگانی روس و ایران (۱۹۱۴-۱۸۲۸)، ترجمه ...
  • اوبن، اوژن(۱۳۶۲)، ایران امروز، ترجمه علی­اصغر سعیدی، تهران: زوار ...
  • اولیویه، گیوم آنتوان(۱۳۷۱)، سفرنامه اولیویه: تاریخ اجتماعی-اقتصادی ایران در دوران ...
  • پورمحمدی املشی، نصرالله (۱۳۸۸)، «اوضاع اجتماعی و اقتصادی تبریز عصر ...
  • تاریخچه سی ساله بانک ملی ایران(۱۳۰۷-۱۳۳۷)، (۱۳۳۷)، بانک ملی، تهران ...
  • ترابی­فارسانی، سهیلا(۱۳۸۴)، تجار، مشروطیت و دولت مدرن، تهران: تاریخ ایران ...
  • ترسکینسکی، اناتول(۱۳۲۶)، تاریخچه مختصر راه­آهن ایران، تهران: بنگاه راه­آهن دولتی ...
  • تیموری، ابراهیم(۱۳۳۲)، عصر بی­خبری یا تاریخ امتیازات در ایران، تهران: ...
  • جمالزاده، سید محمدعلی( ۱۳۳۵) ، گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ...
  • خان خانان(۱۳۸۰)، رساله در اصلاح امور، در: غلامحسین زرگری نژاد(تصحیح ...
  • خاوری، میرزا­ فضل­الله شیرازی(۱۳۸۰)، تاریخ ذوالقرنین، ج ۲، تصحیح و ...
  • دنبلی، عبدالرزاق(۱۳۸۳)، مآثر سلطانیه (از روی نسخه بریتانیا)، تهران: اطلاعات ...
  • دوسرسی، کنت(۱۳۹۰)، ایران در ۱۸۳۹-۱۸۴۰م، ترجمه احسان اشراقی، تهران: سخن ...
  • دهگان، ابراهیم و ابوتراب هدایی (۱۳۳۰)، تاریخ اراک، اراک: فرهنگ ...
  • رایت، دنیس(۱۳۵۷)، انگلیسیان در ایران، ترجمه غلامحسین صدری افشار، تهران: ...
  • رواسانی، شاپور(۱۳۹۰)، دولت و حکومت در ایران در دوره تسلط ...
  • ژوبر، پیر آمده(۱۳۴۷)، مسافرت در ارمنستان و ایران، ترجمه علیقلی ...
  • حاج سیاح(محمد­علی­خان محلاتی)(۲۵۳۶)، خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و ...
  • حسینی،سجاد، جعفر آقازاده و حمیده آرمون(۱۳۹۷)،«چپاول و غارت تبریز در ...
  • سرداری­نیا، صمد،(۱۳۸۵)، تبریز شهر اولین­ها، تبریز: کانون فرهنگ و هنر ...
  • سیف، احمد(۱۳۷۳)، اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، تهران: چشمه ...
  • سیف، احمد (۱۳۸۰)، استبداد و مسئله مالکیت و انباشت سرمایه ...
  • شاردن، ژان(۱۳۳۵)، سیاحت نامه شاردن، ترجمه محمد عباسی، ج ۲، ...
  • شجاعی دیوکلائی، حسن(۱۳۹۸)، توسعه­نیافتگی و صنعتی­سازی ایران عصر قاجار و ...
  • صفوی، رحیم زاده(۱۳۰۹)، ایران اقتصادی، ج ۲، تهران: چاپخانه اتحادیه ...
  • عیسوی، چارلز(۱۳۶۲)، تاریخ اقتصادی ایران( قاجار ۱۳۳۲-۱۲۱۵ه.ق.)، ترجمه یعقوب آژند، ...
  • فلور، ویلم(۱۳۶۵)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، ...
  • فلور، ویلم (۱۳۷۱)، صنعتی شدن ایران و شورش شیخ احمد ...
  • کارری، جملی(۱۳۸۳)، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، ...
  • کرزن، جورج­ناتانیل(۱۳۸۰)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، ...
  • کسروی، احمد(۱۳۹۵)، زندگی و زمانه احمد کسروی (زندگانی من، ده ...
  • کمپفر، انگلبرت(۱۳۶۳)، سفرنامه کمپفر به ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: ...
  • متی، رودولف پ.( ۱۳۸۷)، اقتصاد و سیاست خارجی عصر صفوی،ترجمه ...
  • مجتهدی، مهدی(۱۳۲۷)، رجال آذربایجان در عصر مشروطیت، تبریز: نقش جهان ...
  • محبوبی­اردکانی، حسین(۱۳۷۰ج۱/ ۲۵۳۷ج۲/ ۱۳۶۸ج۳)، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، ...
  • مراغه­ای، زین­العابدین(۱۳۴۴)، سیاحتنامه ابراهیم­بیگ، بی­جا: اندیشه ...
  • ملایی، مصطفی و منصوره اتحادیه(۱۳۹۷)،«سرمایه­گذاری شرکت­های غربی در صنعت فرش ...
  • میرزاسمیعا(۱۳۷۸)، تذکره الملوک و سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات ...
  • نادر­میرزا(۱۳۹۳)، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز، به­کوشش غلامرضا طباطبایی­مجد، تبریز: ...
  • واتسن، رابرت گرفت(۱۳۵۴)، تاریخ ایران دوره قاجاریه، ترجمه ع. وحید ...
  • ورهرام، غلامرضا(۱۳۸۵)، نظام سیاسی و سازمان های اجتماعی ایران در ...
  • هاکوپیان، امیل (۱۳۸۰)، «تاریخچه خاندان و تجارتنامه تومانیانس»، ترجمه روبرت ...
  • هدایت، مهدی­قلی(مخبرالسلطنه)(۱۳۸۵)، خاطرات و خطرات: توشه­ای از تاریخ شش پادشاه ...
  • لینگمن،ای.آر.، میلسپو،آرتور سی و س.سیموندز(۱۳۹۵)، وضعیت مالی و اقتصادی ایران ...
  • نمایش کامل مراجع