آموزش مجازی دانش آموزان طی همه گیری کرونا ویروس ۲۰۱۹: معضلات و راهکارها

در سراسر جهان، شیوع بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹ منجر به برخی تغییرات اساسی در تعاملات اجتماعی و سازمانی شده است (۱). از این رو، آموزش و پرورش نیز از این شرایط مصون نبوده است. همه گیری کرونا ویروس، فعالیت بسیاری از مدارس در ۱۸۸ کشور جهان را متوقف کرده و بر اساس گزارش یونسکو، بیش از یک و نیم میلیارد دانش آموز (بیش از ۹۱ درصد از دانش آموزان جهان) تحت تاثیر همه گیری کرونا ویروس قرار گرفته اند و سیستم آموزشی آن ها نیز دچار تغییرات جدی شده است؛ تغییراتی که به صورت عمومی و یا توسط مدارس و موسسات آموزشی ایجاد شده است (۲). آموزش و پرورش یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت هر کشوری است. مانند دیگر کشورها، فاصله اجتماعی در ایران با تعطیلی دوره های حضوری در مدارس دنبال می شود و این امر مقامات آموزشی کشور ما را بر آن می دارد تا برای تدریس به شیوه های جدید و مجازی و همچنین برگزاری امتحانات آنلاین برنامه ریزی کنند. بنابراین، آموزش مجازی را می توان نقطه عطفی در آموزش و پرورش ایران به دلیل کرونا ویروس دانست. آموزش مجازی روشی برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزیابی آموزش است که از قابلیت های آن برای تسهیل یادگیری استفاده می شود. یادگیری مجازی مزایای بسیاری را ارائه می دهد که در برنامه های سنتی آموزشی وجود ندارد، مانند دسترسی از هر نقطه و در هر زمان، بحث های ناهمزمان با همکلاسی ها، بازخورد فوری در مورد آزمون ها. با این حال، با وجود مزایای یادگیری مجازی، پیاده سازی آن همیشه آسان نیست (۳). در ایران، آموزش مجازی برای دانش آموزان از طریق برنامه های تلویزیونی و رسانه های اجتماعی در تلفن همراه انجام می شود. اگرچه شیوع کرونا ویروس در کشور ما مشکلاتی را برای سیستم آموزشی ایجاد کرده، اما فرصتی برای آزمایش راه حل های آموزشی جدید ایجاد کرده است. با این حال، شرایط دستیابی به آموزش مجازی در بحران کرونا ویروس به دلیل ۱) زمینه های فرهنگی و اجتماعی پیچیده، ۲) عدم آمادگی معلمان برای آموزش مجازی، ۳) عدم دسترسی به همه زیرساخت ها و تجهیزات، ۴) تمایل به برگزاری کلاس های حضوری، ۵) عدم امکان استفاده از آموزش مبتنی بر تلفن همراه برای همه گروه های سنی، ۶) عدم دسترسی همه به تلفن های هوشمند، ۷) سواد رسانه ای ناکافی و قابلیت های تکنولوژیکی، ۸) ناتوانی در مجازی سازی همه دوره ها، و ۹) تعداد فراگیران و زمان محدود برای آماده سازی دوره های آنلاین، بسیار پیچیده است (۴).  یکی از مهم ترین عوامل در یادگیری از راه دور و آموزش مجازی، حمایت از فراگیران در تحصیل است. نتایج مطالعات مختلف نشان داد که استفاده از محیط های فنی مناسب و پشتیبانی از سیستم های یادگیری مجازی می تواند در مدارس موفق باشد. سیستم پشتیبانی یادگیرندگان به دانش آموزان اجازه می دهد تا از فعالیت ها و ابزارهایی برای حمایت از یادگیری خود استفاده کنند و فراگیران می توانند یادگیری خود را با توجه به توانایی های شخصی خود از طریق سیستم پشتیبانی یادگیری کنترل کنند. در همین حال، معلمان و همکلاسی ها نیز نقش دستیاران سیستم پشتیبانی یادگیری را ایفا می کنند (۵). سیمپسون[۱]، حمایت فراگیران را در یک اصطلاح وسیع به عنوان «کلیه فعالیت های فراتر از تولید و ارائه مطالب درسی که به پیشرفت دانش آموزان در مطالعه کمک می کند» تعریف کرد. او تعریف خود را به دو دسته اصلی پشتیبانی از دانش آموزان بسط داد: دسته اول شامل حمایت تحصیلی در همه زمینه های آموزشی، مانند تعریف محدوده دوره، توضیح مفاهیم، بررسی دوره، بازخورد، توسعه مهارت های یادگیری، پیگیری پیشرفت و غنی سازی (گسترش مرزهای دوره و به اشتراک گذاشتن هیجان یادگیری) بود. دسته دوم فعالیت ها شامل مشاوره (بررسی مشکلات و ارائه پیشنهادات)، ارزیابی (ارائه بازخورد به افراد در مورد استعدادها و مهارت های غیرآموزشی)، اقدام (پرداختن به ترویج مطالعه)، حمایت (تشکیل پرونده برای تامین بودجه)، تشویق (ترویج تغییرات درون موسسه به نفع دانش آموزان) و سازماندهی حمایت از دانش آموزان است (۴). این شرایط فرصتی را فراهم آورده که مدارس به آموزش مجازی روی بیاورند. با وجود این، نگرانی اصلی در مورد بسته شدن مدارس، عدم امکان پشتیبانی از دوره هایی است که کاملا عملی هستند و نیاز به آموزش و تمرین حضوری دارند. توصیه می شود با توجه به تداوم حضور کرونا ویروس، مقامات آموزشی و معلمان از تجربه به دست آمده و همچنین نقاط ضعف و قوت در برگزاری کلاس های آنلاین موثر و موفق در سال تحصیلی جدید بهره مند شوند. همچنین، برای رفاه آموزشی دانش آموزان، سیستم حمایتی یادگیرنده باید به درستی مورد توجه قرار گیرد. در این راستا، با آموزش معلمان و دانش آموزان، می توان تعامل در سیستم آموزش مجازی را به طور مناسب آموزش داد.