بررسی علم قاضی در حقوق مدنی و کیفری

؛«علم قاضی» در قانون مجازات جدید بر خلاف قانون قدیم، یکی از ادله اثبات جرم در امور کیفری شناخته شده است. در این پژوهش به بررسی علم قاضی پرداخته شده است. «علم قاضی عبارت از یقین حاصل از مستنداتبین در امری است که نزد وی مطرح میشود. در مواردی که مستند حکم، علم قاضی است وی موظف است قرائنو امرات بین مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند». علم قاضی، روش و یا اصویی است که قاضیباید از طرق مختلف برای مستند و مستدل بودن حکم در نظر بگیرد. در مرحله اول مواد قانونی که مدون است ودر مرحله دوم به اماره قضایی و در مرحله سوم به اصول عملیه استناد کنید . در قانون مجازات اسلامی جدید درماده ۲۱۱ نیز مقنن عنوان نموده است که علم قاضی می بایست یقین حاصل از مستندات "بین" باشد. کلیه جرایمحدی دارای راه اثبات و بینه خاص خود میباشند. مقنن با استناد بر کلمه "بین" فی مابین جرایم مختلف از قبیلسرقت و قتل و زنا و غیره تفاوت قائل شده است و برای اثبات هر جرمی میبایست به بینه آن جرم و راه هایاثباتش مراجعه گردد. بررسی مواد قانون نشان میدهد که علم و اقناع وجدان قاضی در قانون در طول سایر ادلهقرار داده شده و معیار اثبات دعاوی کیفری تلقی گشته است. یافته های این تحقیق، ناهمگونی و تا حدودی فاصلهمواد قانونی را از مبانی فقهی مورد پذیرش نشان می دهد.