جام و جامیان؛ محور پیوندهای خراسانیان

جام در مقام شرقی ترین شهرهای ایران نه تنها از منظر جغرافیایی نقطه پیوند خراسان درون و بیرون ایران کنونی است، بلکه از نگاه تاریخی نیز گرانیگاه پیوندهای فرهنگی و تمدنی خراسانیان و کانون اتصال شهرها و مفاخر این سامان بوده است. در این مقال پس از بررسی برخی پیوندهای فرهنگی شهرهای خراسان بزرگ به اجمال نگاهی به نقش و جایگاه جام و جامیان در این پیوندها خواهیم افکند.خراسان بزرگ، در فراگیرترین نگاه، مشتمل بر سرزمین هایی در شمال شرقی ایران امروزی، شمال غربی افغانستان کنونی و بخش اعظم سه کشور همسایه شمالی افغانستان در آسیای مرکزی (ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) است. از منظر جغرافیای تاریخی بر این مبنا خاستگاه و قلمرو حکومت سامانیان نیز در هزار سال پیش از این خراسان خوانده می شد. در شعری در معرفی پادشاهان سامانی چنین سروده شده است نه تن بودند زآل سامان مشهوراسماعیلی و احمدی و نصری هر یک به امارت خراسان ماموردو نوح و دو عبدالملک و دو منصور