ابعاد اعتقادی و دیدگاه­های سیاسی داعیان اسماعیلی در خراسان و فرارود

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 64

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FARKH-6-4_001

تاریخ نمایه سازی: 5 مهر 1401

چکیده مقاله:

دعوت در درون و بیرون دولت فاطمی از طریق شبکه گسترده­ی داعیان پخش و ترویج می­شد.فاطمیان میخواستند از طرف همهی امت مسلمان به عنوان امامان برحق شناخته شوند و نیز بر آن بودند که حکومت واقعی و عملی خود را به تمام سرزمین­های اسلامی و بیرون از آن بگسترانند. قبل از ظهور آنان، داعیان اسماعیلی به دنبال آماده کردن جوامع برای ظهور امام وعده داده شده، دست به تبلیغات گسترده­ای زده بودند. اصطلاح داعی به طور کلی به هر نماینده­ی مجاز دعوت فاطمی اطلاق میشد؛ یعنی مبلغی که عهدهدار ترویج کیش اسماعیلی از راه جلب گروندگان جدید به پیروی از امام حاضر اسماعیلی بود. داعیان اسماعیلی از میان انبوه گروه­ها و طبقات اجتماعی ناراضی، عده­ی زیادی را با دعوت خود، جذب کردند. بدین صورت آنان از شکایات و نارضایتی­های منطقهای بهرهبرداری می­کردند. بنا بر شواهد موجود، دعوت اسماعیلی در ایران تحت رهبری رهبران قرمطی عراق آغاز شد. در حوالی ۲۶۰ هجری دعوت اسماعیلی در بسیاری از نقاط مرکزی و شمال غربی ایران، در ناحیه­ی جبال ظاهر شد و داعیان مرکز فعالیت­های خود را در ری مستقر ساختند و در حدود سه دهه بعد، یعنی پیرامون ۲۹۰ هجری دعوت به خراسان و فرارود گسترش یافت. داعیان بزرگی در مناطق شرقی ایران به ویژه خراسان و فرارود فعالیت می­کردند که  ابعاد مختلف دعوت آنان از نظر اعتقادی و سیاسی قابل بررسی و تحلیل است. امیر حسین مرورودی، ابوبلال، احمد کیال و محمد نخشبی از جمله­ی این داعیان هستند.

نویسندگان

محمدحسن الهی زاده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

سیدمحمدرضا سادسی

کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۳۶۰). الکامل فی تاریخ، ج۱۳. ترجمه ابوالقاسم ...
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۳۸۲). الکامل فی تاریخ، ج۱۱. ترجمه حمیدرضا ...
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۳۸۵ق). الکامل فی تاریخ، ج۸ . بیروت: ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن (۱۳۶۶). العبر یا تاریخ ابن خلدون، ج۳. ...
  • ابن ندیم، ابی فرج محمدبن اسحاق (۱۳۴۳). الفهرست. ترجمه رضا ...
  • ابن ندیم، ابی فرج محمدبن اسحاق (۱۴۳۰ق). الفهرست، ج۱. به ...
  • استرن، س.م. (۱۳۴۰). اولین ظهوراسمعیلیه در ایران. ترجمه حسین نصر. ...
  • اسفراینی، ابی المظفر (۱۳۵۹ق.). التبصیر فی الدین و تمییز الفرقه ...
  • بارتولد، واسیلی ولادیمیر (۱۳۵۲). ترکستان نامه، ج۱. ترجمه کریم کشاورز. ...
  • بغدادی، ابومنصورعبدالقاهر (۱۳۵۸). فرق بین الفرق یا تاریخ مذاهب اسلامی. ...
  • بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (۱۳۲۶). تاریخ مسعودی، ج۲. مقدمه ...
  • تامر، عارف (۱۳۷۷). اسماعیلیه و قرامطه در تاریخ. ترجمه حمیرا ...
  • دفتری، فرهاد (۱۳۸۲). تاریخ و اندیشه ­های اسماعیلی در سده­های ...
  • دفتری، فرهاد (۱۳۸۶). تاریخ و عقاید اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدرهای. ...
  • دفتری، فرهاد (۱۳۸۹). “دعوت اسماعیلی و دولت فاطمی”. در اسماعیلیه ...
  • رضازاده لنگرودی، رضا (۱۳۸۳). “ نخشبی و جنبش قرمطیان خراسان ...
  • شهرستانی، ابوالفتح­ محمد بن ­عبدالکریم (۱۳۸۴). توضیح الملل ­یا ترجمه­ی ...
  • طوسی، نظام الملک (۱۳۸۷). سیاست­نامه یا سیرالملوک. به اهتمام هیوبرت ...
  • علوی حسینی، ابوالمعالی محمد بن حسین (۱۳۴۲). بیان الادیان. تصحیح ...
  • غالب، مصطفی (۱۹۶۵م). تاریخ الدعوه الاسماعیلیه منذاقدم العصور حتی عصرنا ...
  • فرای، ریچارد نلسون (۱۳۴۸). بخارا دستاورد قرون وسطی. ترجمه محمود ...
  • قرشی، ادریس عماد الدین بن حسن (۱۳۹۵ق). عیون الاخبار و ...
  • کاشانی، جمال الدین ابوالقاسم عبدالله (۱۳۶۶). زبده ­التواریخ، بخش فاطمیان ...
  • گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (۱۳۶۳). تاریخ گردیزی. به اهتمام ...
  • محقق، مهدی (۱۳۴۹). فیلسوف ری، محمدبن زکریای رازی. تهران: انجمن ...
  • معزی، مریم (۱۳۸۳).” تکاپوهای مبارکیه، فاطمیه و نزاریه در خراسان ...
  • مقریزی، تقی الدین احمد بن علی (۱۴۲۲ق). المواعظ و الاعتبار ...
  • ناصرخسرو، ابومعین (۱۳۳۸). خوان الاخوان. به اهتمام علی قویم. تهران: ...
  • نسفی سمرقندی، عمربن محمد (۱۴۲۰ق). القند فی ذکر علماء سمرقند. ...
  • نویری، شهاب الدین احمد بن عبدالوهاب (۱۴۰۴ق). نهایه الارب فی ...
  • واکر، پل ای. (۱۳۷۹). حمیدالدین کرمانی، تفکر اسماعیلیه در دوره­­ی ...
  • هالم، هانیتس (۱۳۷۷). فاطمیان و سنت­های تعلیمی و علمی آنان. ...
  • نمایش کامل مراجع