تحلیلی بر علل نزول جایگاه کلان شهر تبریز در نظام شهری ایران و پیش بینی جمعیت و جایگاه آن تا افق ۱۴۱۰
محل انتشار: مجله آمایش سرزمین، دوره: 13، شماره: 1
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 166
فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JTCP-13-1_004
تاریخ نمایه سازی: 11 مهر 1401
چکیده مقاله:
تحولات جمعیتی وسیع دهههای اخیر موجب تغییرات سریع در نظام شهری ایران و سلسلهمراتب آن شده است که افزایش یا کاهش رتبه شهرها در این نظام از پیامدهای آن است. در تحقیق حاضر به بررسی جایگاه کلان شهر تبریز در نظام شهری ایران از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ پرداخته شد و با پیشبینی جمعیت این شهر تا افق ۱۴۱۰ سعی شد جایگاه آینده این شهر در نظام شهری ایران مشخص شود. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. دادههای مورد نظر در تحقیق حاضر به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) به دست آمد. از مصاحبه برای فهم علل مهاجرفرستی و از پرسشنامه جهت فهم علل کاهش باروری در کلان شهر تبریز استفاده شد و تعداد نمونهها در هر دو مورد بر اساس اصل اشباع تعیین شد. مدل نمایی، نرمافزار Spectrum، و شاخص تحرک رتبه به ترتیب برای پیشبینی فاکتورهای جمعیتی، پیشبینی جمعیت، و بررسی تغییرات رتبه کلان شهرها در نظام شهری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد کاهش میزان باروری و مهاجرفرستی دلایل اصلی کاهش شدید میزان رشد جمعیت در کلان شهر تبریز است که اغلب دلایل اقتصادی منشا آن بودهاند. با فرض باروری ۵/۱ و ۸/۱ و ۱/۲ در شهر تبریز شاهد افزایش جمعیت به تعداد ۶۴/۱ و ۶۹/۱ و ۷۴/۱ میلیون نفر و کاهش جمعیت خردسالان و افزایش تقریبا دوبرابری جمعیت سالمندان بالای ۶۵ سال در افق ۱۴۱۰ خواهیم بود. در کل، نتایج حاصل از پیشبینی جمعیت نشان میدهد جایگاه کلان شهر تبریز در رتبه ششم نظام شهری ایران در افق ۱۴۱۰ تثبیت خواهد شد. اما فاصله آن با کلان شهر هفتم، یعنی قم، کمتر خواهد شد که نیازمند توجه ویژه و مدیریت صحیح این مسئله جهت جلوگیری از سقوط مجدد رتبه آن است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رسول قربانی
Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
هوشمند علیزاده
Associate Professor, Department of Urban Planning and Design, University of Kurdistan, Iran and Senior Postdoc Researcher, Institute for Urban and Regional Research, the Austrian Academy of Sciences, Austria
سونیا کرمی
PhD Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :