حماسه آفرینی حافظ و تاثیرپذیری وی از شاهنامه فردوسی

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 147

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPNFA-11-20_002

تاریخ نمایه سازی: 30 مهر 1401

چکیده مقاله:

دیوان حافظ چنان با باورهای ملی در پیوند است که می­توان گفت پس از شاهنامه هیچ اثری در حوزه ادب فارسی بیش از دیوان حافظ پرتوافکن روح ایرانی نبوده است. دیوان حافظ از لحاظ لفظ و معنی بی­بدیل، از حیث ادبی پرتوان و از نظر هنری بی­نظیر است. دیوان حافظ، قدرت خارق العاده حافظ را در بیان واقعیت­های عصر خود نشان می­دهد. حافظ با دقتی فراوان و دیدی موشکافانه مسائل عصر خویش را در می یابد و آن­ها را به گونه­ای هنرمندانه در شعر خویش جای می­دهد و روح اصیل ایرانی را در آن بارور می­سازد. حافظ به تاریخ و فرهنگ گذشتگان نگاهی عمیق و با متن­های کهن ادب فارسی آشنایی دقیق داشته است و متاثر از آموزه­های ادبی و هنری آن­ها از هر حیث قرار گرفته که شاهنامه فردوسی یکی از آن آثار است. حافظ در قالب الفاظ حماسی و صحنه­سازی آن در میدان­های رزم و بزم، آمیزش غنا و حماسه را چنان به زیبایی در جای جای دیوانش به تصویر کشیده که گویی خود یکی از آن شخصیت­های حماسی بوده و در میدان نبرد عشق و جنگ حضور داشته و زورآزمایی کرده است. حافظ توانسته با کاربرد واژگان و ترکیبات حماسی چون اسم، صفت، فعل و ترکیبات آن­ها فرهنگ گذشته خویش را با روحیه مبارزه طلبی خود به نوعی متفاوت با دیگران آشکار کند. او به یاری زیورهای هنری چون اغراق، ایهام، تشبیه، تشخیص، تلمیح، تناسب، کنایه حماسی و ... بسیاری از واژگان غنایی را با واژگان حماسی در هم می آمیزد و نوعی غزل – حماسه بوجود می­آورد. این پژوهش در پی آشکار کردن این جلوه های شعر حافظ است. 

نویسندگان

احسان برزگر

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانش گاه آزاد اسلامی، واحد رودهن. ایران

محمود طاووسی

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانش گاه آزاد اسلامی، واحد رودهن. ایران

مهدی ماحوزی

دانش یار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانش گاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فهرست منابع. ...
  • استعلامی، محمد. (۱۳۸۱). «حماسه خاک»، مجله بخارا، بهمن و اسفند ...
  • امامی، نصراله. (۱۳۶۹). «از چالش سعدی تا ساختار زبانی بیانی ...
  • اهورا، پرویز. (۱۳۶۸). حافظ آیینه­دار تاریخ، تهران: شباویز.. ...
  • حافظ، شمس الدین محمد. (۱۳۷۰). دیوان، تصحیح محمد قزوینی و ...
  • حسن زاده، محمد حسین. (۱۳۸۶). «رزم ابزارهای مجازی در شاهنامه»، ...
  • خالقی مطلق، جلال. (۱۳۷۶). «حافظ و حماسه ملی ایران»، ایران ...
  • درگاهی، محمود. (۱۳۷۹). رسول آفتاب (مولوی از شریعت تا شوریدگی)، ...
  • درگاهی، محمود. (۱۳۸۲). حافظ و الاهیات رندی، تهران: قصیده سرا.. ...
  • دستغیب، عبدالعلی. (۱۳۷۹). حافظ شناخت، تهران: علم.. ...
  • دشتی، علی. (۱۳۸۶). نقشی از حافظ، تهران: اساطیر.. ...
  • دشتی، علی. (۱۳۸۵). کاخ ابداع، تهران: زوار.. ...
  • رزم جو، حسین. (۱۳۶۸). انسان آرمانی و کامل در ادبیات ...
  • رستگار فسایی، منصور. (۱۳۸۴). فردوسی­ و شاعران دیگر، تهران: طرح ...
  • زرین کوب، عبدالحسین. (۱۳۵۷). ارسطو و فن شعر، تهران: امیرکبیر.. ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۶). صور خیال در شعر فارسی، تهران: ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۵۷). موسیقی شعر، تهران: آگاه.. ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۵). اسرارالتوحید، تهران: آگاه.. ...
  • شوقی نوبر، احمد. (۱۳۸۴). حافظ عاشقی رند و بی سامان، ...
  • صادری، طه. (۱۳۹۱). «بررسی سبک زبانی شاهنامه بر بنیان کاربرد ...
  • صفا، ذبیح اله. (۱۳۶۹). حماسه سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر.. ...
  • صفا، ذبیح اله. (۱۳۷۷). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: ققنوس.. ...
  • فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۸۷). شاهنامه، چاپ مسکو، تهران: ارس.. ...
  • فرشیدورد، خسرو. (۱۳۶۳). درباره ادبیات و نقد ادبی، ۲ج، تهران: ...
  • فرشیدورد، خسرو. (۱۳۷۵). نقش آفرینی­های حافظ، تهران: صفی علی­شاه.. ...
  • کزازی، میر جلال­الدین. (۱۳۷۲). رویا، حماسه، اسطوره، تهران: مرکز.. ...
  • ماحوزی، مهدی. (۱۳۹۰). «کیفیت ­ارتباط لفظ و معنی ­در پهنه ...
  • ماحوزی، امیرحسین. (۱۳۹۰). بررسی تشبیه در کلیات شمس، تهران: دانش­گاه ...
  • مرتضوی، منوچهر. (۱۳۸۸). مکتب حافظ، تهران: توس.. ...
  • مظفری، علی­رضا. (۱۳۸۱). خیل خیال، ارومیه: دانش­گاه ارومیه.. ...
  • نیاز کرمانی، سعید. (۱۳۶۷). حافظ شناسی، تهران: پاژنگ. ...
  • نمایش کامل مراجع