تحلیل گفتمان انتقادی تصویر در شعر »آخر بازی«از احمد شاملو بر اساس نظریه نورمن فرکلاف

موضوع این پژوهش بررسی تصاویر شعر »آخر بازی «از احمد شاملو بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف است. هدف این مقاله واکاوی مختصات درون متنی و برونمتنی تصاویر شعر آخر بازی است؛ بنابراین سعی شد علاوه بر کاوش دقیق ساخت و محتوای تصاویر، چگونگی و چرایی تاثیر بافت موقعیتی و روابط بینامتنی بر تصاویر بررسی شود و ابعاد ایدئولوژیک تصاویر در ارتباط با ساختارها آشکار گردد تا درنهایت در یک چارچوب جامع و چندبعدی، تصویر به عنوان یک رخداد گفتمانی به شکلی دقیق و انتقادی تحلیل شود. مطابق با نظریه فرکلاف، تصاویر شعر در ۳ سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شدند. در سطح توصیف به بررسی بلاغی تصاویر ازنظر ساختار و محتوا پرداخته شد، در سطح تفسیر تاثیر بافت موقعیتی و روابط بینامتنی بر تصاویر تحلیل شد و در سطح تبیین، تاثیر بافت سیاسی-اجتماعی بر شکل گیری تصاویر و ابعاد ایدئولوژیک تصاویر بررسی شد. این بررسی، ابعاد ایدئولوژیک تصاویر و نحوه مواجهه یا ارتباط شاملو را با ایدئولوژی ها و ساختارهای سیاسی - اجتماعی روشن میکند و نشاندهنده کارآمدی تحلیل گفتمان انتقادی در کندوکاو بلاغی - اجتماعی اثر ادبی است.