موارد معافیت متصدیان حمل و نقل دریایی از مسئولیت مدنی در نظام حقوقی ایران و مقررات بین المللی

در حمل و نقل دریایی برخلاف حمل و نقل زمینی و هوایی، نوع و مبنای مسئولیت میان حقوقدانان اختلافی است؛ بنحوی کهبعضی از حقوقدانان، این مبنا را مطابق با قانون تجارت ایران و سایر مقررات موافق می دانند )فرض مسئولیت متصدی حمل ونقل( و عده ای دیگر، فرض را بر تقصیر متصدی حمل نهاده اند با این مشخصه که اگر متصدی در حمل بار )کالا( مرتکبتعدی و تفریط )تقصیر( شده باشد، مسئول و در غیر اینصورت، مسئولیتی بر وی نیست )به نظر می رسد مبنای این نظر، موضوعکنوانسیون بروکسل در این باب باشد(. در قانون دریایی ایران به نظر می رسد اعمال شرط خلاف )در کاهش یا سلب مسئولیتمتصدی( پذیرفته شده است مگر آنکه متصدی به موقع کشتی را برای دریانوردی آماده نکرده است، یا تجهیزات لازم وکارکنان مجهز نباشند و یا انبارها و قسمتهای دیگر کشتی که برای حمل کالا مورد استفاده قرار می گیرند مهیای حمل نبودهباشند که در اینصورت، تقصیر متصدی مفروض است. در این مقاله که به روش کتابخانه ای گردآوری شده است با رویکردیتطبیقی )در حقوق تجارت ایران و اسناد بین المللی مرتبط با حمل و نقل دریایی( در مقام بررسی جهات معافیت از مسئولیتمدنی متصدیان حمل و نقل دریایی خواهیم بود که در پایان خواهیم دید، صرفنظر از مبنا و ماهیت مسئولیت متصدیان حمل ونقل دریایی، این گروه از نمایندگان تجاری می توانند به بعضی از جهات معافیت که در اسناد و مقررات بین المللی نیز مورداشاره قرار گرفته اند برای رهایی از مسئولیت استناد نمایند.