بررسی هویت فرهنگی ، اجتماعی شاه در زبان و ادبیات فارسی

برخی واژگان علاوه بر معنای ظاهری و ساختاری ، ریشه در تاریخ و هویت ملی یک سرزمین دارند. این مقاله در جهت شناخت تاریخی ، جامعه شناختی و ریشه شناسی جایگاه و واژه ”شاه” با بررسی متن و معنا و تفسیر آن تدوین شده است . در این مقاله در پی پاسخگویی به این پرسش ها بوده ایم : جایگاه فرهنگی تاریخی ”شاه” در منابع ادبی و تاریخی ایرانیان چگونه است ؟ گفتمانهای روانشناختی و مبحث کهن الگوهای فرهنگی ایران در مقام ” شاه” چیست ؟ و نیز تلاش شده به شرح و توصیف این جایگاه در ادبیات عرفانی ، غنایی ، مذهبی و باورهای مردمی پرداخته و تغییرات آن در گذر زمان به تصویر کشیده شود. این پژوهش به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی -توصیفی انجام شده و به این نتایج دست یافته است : بررسی منابع موجود تاریخی و فرهنگی ادبیات فارسی و ادبیات عامه نشان می دهد ”شاه” تنها یک واژه برای نمایش یک جایگاه سیاسی و تاریخی در فرهنگ ایرانی نبوده و تاثیر و جایگاه غیرقابل انکار در مفاهیم فرهنگی ، اجتماعی ،دینی و عرفانی داشته و طبیعتا جای پای خود را در ادبیات فارسی و ادبیات عامه نیز در طی هزاران سال محکم نموده است . علاوه بر این علی رغم اقدامات چند دهه گذشته مبنی بر نادیده گرفتن و در برخی موارد حذف عمدی این جایگاه فرهنگی و تاریخی از گفتمانهای ادبی و جامعه شناختی ، واژه و جایگاه ”شاه” در قالب یک کهن الگوی فرهنگی ایرانی ، پس از هزاران سال همچنان مورد توجه و اهمیت بوده و تبدیل به بخشی از حافظه تاریخی این مردم و سرزمین شده است .