روش شناسی تفسیر آیات متشابه در روایات رضوی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 138

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FHNG-7-28_005

تاریخ نمایه سازی: 7 بهمن 1401

چکیده مقاله:

وجود آیات متشابه که از واقعیت‎های مورد اذعان خود قرآن است، به‎خاطر طبیعت متشابه‎بودن مدالیل آن‎ها، زمینه را برای تاویل نادرست و کژتابی‎های فکری و رفتاری فراهم می آورد که از منظر قرآن با ارجاع آن‎ها به آیات محکم و نیز مراجعه به اهل بیت (علیهم السلام)، می‎توان تاویل صحیح از آن‎ها را به‎دست داد. از سوی دیگر، بخشی از روایت‎های تفسیری موجود از امام رضا (علیه السلام) به تاویل آیات متشابه اختصاص یافته است که با واکاوی آن‎ها می توان هشت روش را برای به‎دست‎دادن تاویل صحیح برشمرد که عبارتند از: ۱. استفاده از برهان عقلی ۲. بهره‎جستن از سیاق آیات ۳. بهره‎جستن از دلالت سایر آیات ۴. تاکید بر قاعده «ایاک اعنی و اسمعی یا جاره»۵. استناد به وحی بیانی  ۶. استفاده از روایات نبوی و ولوی ۷. استفاده از تاریخ صحیح ۸. استفاده از ادبیات قرآنی.  نگارندگان در این مقاله پس از ارائه مفهوم لغوی و اصطلاحی دو واژه «تاویل» و «متشابه»، با ارائه نمونه‎های مختلف از روایات امام رضا (علیه السلام)، این هشت روش را بررسی کرده اند.  از بررسی این روش‎ها به‎دست می‎آید که در مرحله نخست،  امام رضا (علیه السلام) بر حساسیت تفسیر آیات متشابه و لزوم مراجعه به اهل بیت (علیهم السلام) در این زمینه تاکید فرموده و در مرحله دوم امعان توجه به قراین داخلی آیات همچون سیاق و قراین بیرونی همچون براهین عقلی و رهنمون روایات صحیح را در به‎دست دادن تفسیر صحیح از آیات متشابه کارآمد می‎داند.

کلیدواژه ها:

تاویل ، متشابه ، امام رضا (علیه السلام) ، سیاق آیات ، وحی بیانی ، روایات نبوی

نویسندگان

علی نصیری

استاد گروه معارف دانشگاه علم وصنعت ایران

محمد حسین نصیری

طلبه سطح چهار مرکزتخصصی امامت، حوزه علمیه قم

حمید کریمی

عضوهیئت علمی گروه معارف دانشگاه علم وصنعت ایران

محمد رضا ملکی دیزینی

طلبه سطح چهار حوزه علمیه مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن بابویه، محمدبن‎علی. (۱۴۰۴ق) . عیون اخبار الرضا g. بیروت: ...
  • (بی تا) التوحید. بیروت: دار المعرفه ...
  • ابن فارس. (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم. (بی تا) . لسان العرب. ...
  • ابن هشام الانصاری، ابومحمد جمال‎الدین. (۱۴۰۴ق). مغنی اللبیب عن کتب ...
  • اسماعیل پورمعلم، محمد تقی.(۱۳۸۷). «مبانی و روش‎های تفسیری امام رضا ...
  • ایزدی، مهدی. (۱۳۹۲). «مبانی و روش تفسیر رضوی». فصلنامه فرهنگ ...
  • اوسی، علی. (۱۳۷۰). روش علامه طباطبایی در تفسیر المیزان. مترجم: ...
  • جوادی آملی، عبدالله. (بی تا). زن در آئینه جمال و ...
  • جوکار، محمد.(۱۳۹۴). «روش تفسیری امام رضا g» .فصلنامه بینات. ش۸۶ ...
  • جوهری، اسماعیل‎بن‎حماد.(۱۴۰۷ق). الصحاح. بیروت: دار العلم للملایین ...
  • روزنتال، فرانتس. (۱۳۶۵) . تاریخ تاریخ نگاری در اسلام. ترجمه ...
  • زبیدی، محمدمرتضی.(بی تا). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: المکتبه ...
  • سبحانی، جعفر.(۱۳۷۱). تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن. چاپ سوم. قم: ...
  • سیوطی، جلال‎الدین. (۱۴۰۸ق). معترک الاقران فی اعجاز القرآن. بیروت: دارالکتب ...
  • (۱۴۱۱ق) . الاتقان فی علوم القرآن. قم: انتشارات زاهدی ...
  • صدر ، سیدمحمد باقر. (۱۴۰۶ق) . دروس فی علم الاصول. ...
  • طباطبائی، سیدمحمدحسین.(بی تا) . المیزان فی تفسیر القرآن. قم : ...
  • طبرسی، امین الاسلام.(بی تا) . مجمع البیان فی علوم القرآن ...
  • طبری، ابن جریر.(۱۴۱۵ق). جامع البیان عن تاویل آی القرآن. بیروت: ...
  • طریحی، فخر الدین. (۱۴۱۴ق). مجمع البحرین. تهران: موسسه بعثت ...
  • طوسی، محمدبن حسن. (۱۴۱۳ق). التبیان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه ...
  • (بی تا) اختیار معرفه الرجال. تحقیق: میرداماد. قم: موسسه آل ...
  • العکبری، ابوالبقاء عبدالله بن الحسین. (۱۳۹۹ق) . املاء ما من ...
  • علامه حلی،حسن بن یوسف.(۱۴۱۳ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد ...
  • فتح الله، احمد. (۱۴۱۵ق) . معجم الفاظ الفقه الجعفری. بی ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد.(۱۹۱۰م). العین. قم: موسسه دار الهجره ...
  • قرطبی، ابو عبد الله. (۱۴۲۰ق). الجامع لاحکام القرآن الکریم. بیروت: ...
  • قلعه چی، محمد رواس. (بی تا) . معجم لغه الفقهاء. ...
  • کاتب چلپی، مصطفی. (۱۴۱۴ق). کشف الظنون عن اسامی الکتب و ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب.(۱۳۸۸). کافی . تحقیق: علی اکبر غفاری. چاپ ...
  • مجلسی، محمد باقر. (۱۴۰۳ق) . بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار ...
  • مصلایی پور، عباس؛ دیمه کارگراب، محسن.(۱۳۸۹). «گونه‎شناسی روایات تفسیری امام ...
  • مظفر، محمد رضا. (بی تا). عقائد الامامیه. قم: موسسه اسماعیلیان.  ...
  • (۱۴۱۳ق). صیانه القرآن من التحریف. قم: موسسه نشر اسلامی ...
  • (۱۳۷۹). تفسیر و مفسران. ترجمه: علی خیاط. قم: موسسه فرهنگی ...
  • معین، محمد. (۱۳۷۱) . فرهنگ معین. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر ...
  • مکارم ، ناصر و همکاران .(۱۳۷۳). پیام قرآن. قم : ...
  • مکی بن ابی طالب القیسی، ابومحمد. (۱۴۰۵ق) . مشکل اعراب ...
  • نامجو، محسن . (۱۳۹۰). «روش تفسیری امام رضا g». پایان ...
  • نمایش کامل مراجع