بررسی آثار بالقوه سیاست گذاری های طرف عرضه منابع آب بر تولیدات کشاورزی جنوب استان کرمان

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 114

فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IWRR-16-3_007

تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1401

چکیده مقاله:

طی سال­های اخیر برنامه­های سیاستی متعددی مانند احداث سدها و بندهای ذخیره ای بر روی منابع آب سطحی در مناطق بالادست، سهمیه­بندی نهاده آب در بخش زراعی، کنتورگذاری چاه­های استحصال آب زیرزمینی و پلمپ چاه­های بهره برداری غیرمجاز جهت رفع مشکلات کم­آبی در زیربخش کشاورزی استان کرمان به کار گرفته شده­اند. تحقق این برنامه­های سیاستی در طرف عرضه منابع آب، آثار و پیامدهای متعددی را بر الگوی کشت و بازده درآمدی کشاورزان در جنوب استان کرمان داشته و برنامه ریزی مناسبی را برای مدیریت منابع آب و تولیدات کشاورزی در این منطقه ایجاب می کند.به همین منظور، در این مطالعه با استفاده از اطلاعات آماری مربوط به سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ و الگوی برنامه­ریزی اقتصادی پیشرفته PMP، ابتدا ارزش اقتصادی نهاده­های زمین و آب کشاورزی در جنوب استان کرمان برآورد و سپس آثار بالقوه سیاست­گذاری­های طرف عرضه منابع آب بر زیربخش کشاورزی این منطقه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با اعمال سیاست­های طرف عرضه منابع آب، الگوی زراعی به سمت توسعه سطح زیرکشت محصولات غله­ای و کم­آب سوق می­یابد و محصولات پیاز، پنبه و سبزیجات بیشترین کاهش سطح زیرکشت را تجربه می­کنند. در چنین شرایطی، کشاورزان کرمانی حدود یک سوم ارزش اقتصادی نهاده آب کشاورزی را در قالب هزینه­های استحصال و انتقال آب پرداخت و کشش قیمتی تقاضای آبی معادل با ۱۷۵/۰ را به خود اختصاص می­دهند. براساس نتایج حاصله، اعمال سیاست­گذاری طرف عرضه منابع آب علی­رغم تشویق کشاورزان به صرفه­جویی در مصرف آب آبیاری، مجموع بازده ناخالص حاصل از الگوی کشت را حدود ۹۲/۰- تا ۴۶/۳- درصد نسبت به شرایط سال پایه کاهش داد. در پایان جهت مدیریت بهینه منابع آب تحت شرایط سیاست گذاری­ طرف عرضه، به کارگیری این سیاست­ها با برنامه­های تعدیلی در طرف تقاضای آب (قیمت گذاری های متعادل)، حذف محصولات با نسبت سود به آب مصرفی پایین (پیاز، پنبه و سبزیجات) از الگوی کشت و تخصیص تولید محصولات استراتژیک (مانند سیب­زمینی) به مناطق با شرایط و سودآوری مناسب در زیر بخش کشاورزی استان کرمان پیشنهاد شد.

کلیدواژه ها:

عرضه و تقاضای آب ، برنامه ریزی اقتصادی ، قیمت های سایه ای ، ماکسیمم آنتروپی ، تحلیل سیاست

نویسندگان

حسین تقی زاده رنجبری

دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور

محسن شوکت فدایی

عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران

ابو الفضل محمودی

استادیار دانشگاه پیام نور تهران

فاطمه علیجانی

استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور

غلامرضا یاوری

دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :