اراده ی خدا نسبت به افعال انسان از منظر فخر رازی و طبرسی

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 209

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRT-10-34_005

تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1401

چکیده مقاله:

دیری است که متکلمان مسلمان در خصوص تعلق اراده ی خداوند به افعال انسان به منازعه برخاسته اند و این نزاع در کاوش های تفسیری نیز به ظهور رسیده است. در این میان، رویکرد دو مکتب اشعری و شیعی در نگاه دو مفسر، «فخر رازی» و «طبرسی» نسبت به موضوع یادشده در خور تامل است. از نظر فخر رازی، خداوند خالق همه ی کائنات و از جمله اعمال انسان و تحقق بخش همه ی آن هاست و بی آن که فرقی بین اعمال خوب یا بد انسان باشد، همه ی آن ها مشمول قضا و اراده ی الاهی واقع شده اند. اما طبرسی تعلق اراده ی خدا به شرور (و از جمله اعمال ناپسند انسان) را مطلقا نفی می کند. جای این پرسش است که آیا اختلاف پدیدآمده لفظی است یا واقعی؛ اگر به فرض، مراد اشاعره از تعلق اراده ی خدا به کفر و ایمان، اراده ی تکوینی باشد و مراد طبرسی از عدم تعلق اراده ی خدا به کفر، اراده ی تشریعی، کلام هر دو در جای خود صحیح خواهد بود. این مقاله، ضمن بحثی کلامی    قرآنی،  به تبیین و تحلیل دیدگاه های دو مفسر پرداخته است.

کلیدواژه ها:

۱- تفسیر کلامی ۲- خلق اعمال ۳- فخر رازی ۴- طبرسی ۵-ایمان و کفر

نویسندگان

حسن نقی زاده

استادیار دانشکده الاهیات دانشگاه فردوسی مشهد

اکرم ده پهلوان

کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بابویه، محمد بن علی، (۱۳۹۸ ق)، التوحید، قم: انتشارات ...
  • ابوزهره، محمد، [بی تا]، تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسه و ...
  • اله بداشتی، علی، (۱۳۸۱)، اراده ی خدا از دیدگاه فیلسوفان ...
  • تهانوی، محمد علی، (۱۹۹۶ م)، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ...
  • تهرانی، محمد حسن (آقا بزرگ)، [بی تا]، الذریعه الی تصانیف ...
  • جعفری، محمد تقی، [ بی تا]، جبر و اختیار، تهران: ...
  • حرانی، حسن بن شعبه، (۱۴۰۴ ق)، تحف العقول، قم: انتشارات ...
  • خمینی، روح الله، (۱۳۶۲)، طلب و اراده، ترجمه و شرح ...
  • خوئی، ابوالقاسم، [ بی تا]، الامر بین الامرین، محمد تقی ...
  • دهدار، محمد، (۱۳۷۲)، قضاء و قدر، با حاشیه ی حسن ...
  • ربانی، محمدحسن، (بهار تابستان۸۱)، «نظرگاه های ویژه ی علامه طبرسی»، ...
  • زرکلی، خیر الدین، (۱۳۸۹ ق)، الاعلام، قاهره ...
  • صبحی، احمد محمود، (۱۴۰۵ق)، فی علم الکلام دراسه فلسفیه لآراء ...
  • صدر، سیدموسی، (بهار تابستان۸۱)، «کاوشی در مسایل کلامی مجمع البیان»، ...
  • صفدی، خلیل بن ایبک، (۱۴۲۰ ق)، الوافی بالوفیات، تحقیق احمد ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۴۱۷ ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۷۲)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • فاضل (یزدی مطلق)، محمود، (۱۳۶۲)، معتزله، تهران: مرکز نشر دانشگاهی ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر، (۱۴۲۰ ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: ...
  • ، (۱۴۱۱ق)، المباحث المشرقیه، قم: مکتبه بیدار ...
  • ، (۱۴۰۷ ق)، المطالب العالیه من العلم الاهی، تحقیق دکتر ...
  • ، (۱۴۲۰ ق)، کتاب المحصل و هو محصل افکار المتقدمین، ...
  • قاضی عبد الجبار بن احمد، (۱۳۸۳ق)، شرح الاصول الخمسه، با ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۶۵)، الکافی ، تهران: دار الکتب ...
  • گرجیان، محمدمهدی، (۱۳۷۵)، قضاء و قدر و جبر و اختیار، ...
  • مجلسی، محمد باقر، (۱۴۰۴ ق)، بحار الانوار، بیروت: موسسه الوفاء ...
  • نمایش کامل مراجع