واکاوی مفهوم و مولفه های دینداری موقعیتی در قرآن کریم

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 217

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KGY-12-27_005

تاریخ نمایه سازی: 8 اسفند 1401

چکیده مقاله:

دین هنگامی که از صورت الهی به صورت انسانی جلوه گر گردد متلون و متنوع می شود و در قالب های جدیدی به نام سنخ های دینداری ظهور و بروز می یابد. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه یکی از جلوه های دینداری در قرآن کریم با محوریت «تغییر موضع فرد دیندار بر اثر قرارگرفتن در موقعیت های مختلف» بپردازد. یافته های پژوهش نشانگر آن است که قرآن کریم در بسیاری از آیات از فضای دوقطبی ایمان و کفر خارج می­گردد و فضایی را ترسیم می­کند که در آن افراد ایمان دارند، اما در برخی از موقعیت ها تغییر مسیر می دهند. قرارگرفتن در دینداری موقعیتی بر اثر عواملی از جمله کسب سود و دفع ضرر دنیوی و اخروی، وقوع جامعه در برخی شرایط خاص و عدم آگاهی و شناخت دینداران از ابعاد مختلف مسیر دینداری به وجود می آید. در این نوع دینداری، جایگاه دین مدام در معرض تغییر و تبدیل قرار می گیرد. این عملکرد به حیات دینی افراد آسیب می رساند و در تقابل با «استقامت» به عنوان یکی از محوری­ترین معارف قرآنی است. دینداران می توانند با بهره گیری از خودشناسی و آگاهی موجبات مصونیت از دینداری موقعیتی را فراهم آورند.

نویسندگان

صدیقه کرمی

دانشجوی دکتری دانشگاه ایلام (نویسنده مسئول)

سهراب مروتی

استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه ایلام

مهدی اکبرنژاد

استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه ایلام

بهروز سپیدنامه

استادیار دانشگاه ایلام

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • نهج البلاغه ...
  • آذربایجانی، مسعود؛ مقیاس سنجش دینداری (تهیه و ساخت آزمون جهت ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی؛ تحف العقول عن آل ...
  • ابنعاشور، محمدطاهر؛ تفسیر التحریر و التنویر؛ بیروت، موسسه التاریخ العربی، ...
  • ایمان، محمد تقی؛ نوشادی، محمودرضا؛ «تحلیل محتوای کیفی»؛ مجله عیار ...
  • بادفر، رحمت؛ «گونه شناسی سبک های دینداری مسلمانان در قرآن ...
  • بدوی، عبدالرحمن؛ دفاع از قرآن در برابر آرای خاور شناسان؛ ...
  • جوادی آملی، عبدالله؛ دین شناسی؛ قم، انتشارات اسراء، ۱۳۸۳ ش ...
  • چرم­دوز، زهره؛ «مقایسه دینداری تکلیف محور و دینداری متکلفانه»؛ پایان ...
  • حویزی، عبدعلی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین؛ قم: اسماعیلیان، ۱۴۱۵ ...
  • رادی میبدی، زهرا و پرچم، اعظم؛ «آسیب شناسی ارتجاع و ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت: ...
  • رسولی محلاتی، هاشم ؛ تاریخ انبیاء؛ قم: بوستان کتاب، ۱۳۹۲ ...
  • زحیلی، وهبه؛ التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج؛ ...
  • زمخشری، محمود بن عمر؛ اساس البلاغه؛ بیروت: دار الکتب العلمیه، ...
  • زمخشری، محمود بن عمر؛ الکشاف؛ بیروت: دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ ...
  • سمرقندی، نصر بن محمد؛ تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم؛ بیروت: ...
  • سید قطب، ابراهیم حسین شاذلی؛ فی ظلال القرآن؛ بیروت: دار ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر؛ الدر المنثور فی التفسیر بالماثور؛ قم: ...
  • شجاعی­زند، علیرضا؛ «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»؛ مجله جامعه­شناسی ...
  • شیروانی، علی؛ «بررسی تعاریف دین از منظری دیگر»؛ اندیشه نوین ...
  • صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه؛ ...
  • طباطبایی، سیدمحمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: جامعه مدرسین ...
  • طبرسی، فضل بن حسن؛ تفسیر مجمع البیان؛ ترجمه حسین نوری ...
  • طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: دار ...
  • طیب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: اسلام، ۱۳۶۹ ...
  • عدالت، عباس؛ فرضیه فاجعه زدگی (تاثیر پایدار فاجعه مغول در ...
  • عسکری، ابوهلال؛ الفروق فی اللغه؛ بیروت: دارالافاق الجدیده، ۱۴۰۰ ق ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر؛ التفسیر الکبیر ؛ بیروت: دار ...
  • فضل الله، سیدمحمد حسین؛ من وحی القرآن؛ بیروت: دار الملاک، ...
  • فلیک، اووه؛ درآمدی بر تحقیق کیفی؛ ترجمه هادی جلیلی، تهران: ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب؛ القاموس المحیط؛ بیروت: دارالفکر، ۱۴۲۰ ش ...
  • قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ...
  • قرشی بنایی، علی اکبر؛ قاموس قرآن؛ تهران: دار الکتب الاسلامیه، ...
  • قرطبی، محمد بن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن؛ تهران: ناصر خسرو، ...
  • کاشانی، فاطمه، مستفید، حمیدرضا؛ «آسیب شناسی دینداری در بعد عملکرد ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب ، الکافی( ط- الاسلامیه)، تهران، دار ...
  • کنیگ، ساموئل؛ جامعه­شناسی؛ ترجمه: مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۵ ش ...
  • مدرسی، محمدتقی؛ من هدی القرآن؛ تهران: دار محبی الحسین، ۱۴۱۹ ...
  • مراغی، احمد مصطفی؛ تفسیر المراغی؛ بیروت: دار الفکر، بی تا ...
  • مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تهران: وزارت فرهنگ ...
  • مطهری، مرتضی؛ امدادهای غیبی در زندگی بشر؛ تهران: انتشارات صدرا، ...
  • معرفت، محمدهادی؛ نقد شبهات پیرامون قرآن کریم؛ ترجمه: حسن حکیم ...
  • مغنیه، محمدجواد؛ التفسیر الکاشف؛ قم: دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۴ ق ...
  • مکارم شیرازی، ناصر؛ پیام قرآن؛ تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ ...
  • موسوی خمینی، سید روح الله؛ شرح چهل حدیث؛ تهران: موسسه ...
  • میبدی، احمد بن محمد؛ کشف الاسرار و عده الابرار؛ تهران: ...
  • نسفی، عبدالله بن احمد؛ تفسیر النسفی؛ بیروت: دار النفائس، ۱۴۱۶ ...
  • نهاوندی، محمد؛ نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن؛ قم: موسسه البعثه، ...
  • هاشمی رفسنجانی، اکبر؛ تفسیر راهنما؛ قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۵ ش ...
  • نمایش کامل مراجع