استفاده از مدل ژئوشیمیایی معکوس و روشهای هیدروژئوشیمی در جهت بررسی منشا شوری آبخوان سروستان

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 173

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HYDTR-5-1_002

تاریخ نمایه سازی: 13 اسفند 1401

چکیده مقاله:

در این مطالعه مدل ژئوشیمیایی معکوس با استفاده از نرم افزار فری کیوسی و روش آماری آنالیز خوشه ای برای تعیین منشا تشکیل دهنده های شیمیایی و منشا شوری در آبخوان دشت سروستان به کار گرفته شده است. محدوده مطالعاتی سروستان در جنوب حوضه آبریز دریاچه های طشک - بختگان و مهارلو واقع شده است. برای بررسی کیفیت آب زیرزمینی در منطقه موردمطالعه، ۲۵ منبع انتخابی کیفی آب زیرزمینی در خردادماه سال ۱۳۹۷ مورد استفاده قرارگرفته است. از روش آماری آنالیز خوشه ای جهت خوشه بندی نمونه های آب زیرزمینی استفاده گردید و با استفاده از این روش نمونه های آب زیرزمینی به دو گروه واقع در منطقه تغذیه و تخلیه تقسیم بندی گردید، به طوری که گروه ۱ با تیپ کلرید کلسیم دارای آب منطقه تغذیه از ارتفاعات جنوب شرق و شرق منطقه است و گروه ۲ با تیپ کلرید سدیم جز منطقه تخلیه و واقع در بخش غرب و شمال غرب دشت و مناطق مجاور با دریاچه مهارلو می باشند. در روش آماری تحلیل عاملی دو عامل موثر در فرآیندهای هیدروشیمیائی که کیفیت آب زیرزمینی دشت سروستان را تحت تاثیر قرار داده-اند شناسایی گردید. عامل اول مربوط به شور شدگی آبخوان است و عامل دوم هوازدگی سازندهای آهکی با محتوای بالای کلسیت واقع در بخش شرق و جنوب شرق منطقه را موثر در کیفیت آب زیرزمینی نشان داد. نتیجه مدل ژئوشیمیایی معکوس به کمک روش آماری آنالیز خوشه ای و نمایه های اشباع نتایج روش آماری تحلیل عاملی را تایید می کند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که ادغام نتایج آماری از دادههای هیدروژئوشیمیایی با مدل ژئوشیمیایی معکوس در شناسایی فاکتورهای زمین شناسی موثر در کیفیت آب زیرزمینی کمک شایانی مینماید. در این محدوده مطالعاتی مهم ترین مکانیسم موثر در کیفیت آب گروه دوم و شوری آب در این گروه تحت تاثیر حضور سازندهای هرمز و ساچون واقع در بخش های شمال و شمال شرقی محدوده مطالعاتی و جریان های معکوس از سمت دریاچه مهارلو به سمت آبخوان است.

کلیدواژه ها:

مدل ژئوشیمیایی ، نرم افزار فری کیوسی ، منشا شوری ، دشت سروستان

نویسندگان

سعیده سامانی

استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات آب.

فردین بوستانی

دکتری هیدروژئولوژی، استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات آب

مراد ایرجی زاده

کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب ، دانشکده علوم کشاورزی ، دانشگاه آزاد شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آقانباتی، ع.، ۱۳۸۳، زمین شناسی ایران، سازمان زمین شناسی و ...
  • Alley, W. M., ۱۹۹۳, Regional Ground-Water Quality, Van Nostrand Reinhold, ...
  • Back, W., ۱۹۶۰. Origin of hydrochemical facies of ground water ...
  • Back, W. and Hanshaw, B.B., ۱۹۶۵. Advances in hydro-science. Chemical ...
  • Bowser, C.J. and Jones, B.F., ۲۰۰۲. Mineralogic controls on the ...
  • Belkhiri, L., Boudoukha, A., Mouni, L., & Baouz, T.۲۰۱۰. Multivariate ...
  • Ceron, J.C., Pulido-Bosch, A. and Bakalowicz, M., ۱۹۹۹. Application of ...
  • Chebotarev, I.I., ۱۹۵۵. Metamorphism of natural waters in the crust ...
  • Datta, P. S., and Tyagi, S. K., ۱۹۹۶. Major ion ...
  • Farnham, I.M., Stetzenbach, K.J., Singh, A.K. and Johannesson, K.H., ۲۰۰۰. ...
  • Freeze, R. A., and J. A. Cherry. ۱۹۷۹. Ground Water. ...
  • Gerla, P.J., ۱۹۹۲. Pathline and geochemical evolution of ground water ...
  • Garrels, R. M., and Mackenzie, F. T., ۱۹۷۱. Evolution of ...
  • Garrels, R.M. and Mackenzie, F.T., ۱۹۶۷. Origin of the chemical ...
  • Ghali, T., Marah, H., Qurtobi, M. and El Mansouri, B., ...
  • Gibbs, R.J., ۱۹۷۰. Mechanisms controlling world water chemistry. Science, ۱۷۰(۳۹۶۲), ...
  • Grande, J.A., Gonzalez, A., Beltran, R. and Sánchez‐Rodas, D., ۱۹۹۶. ...
  • Güler, C., Thyne, G. D., McCray, J. E., and Turner, ...
  • Güler, C., & Thyne, G. D. (۲۰۰۴). Hydrologic and geologic ...
  • Hem, J.D. ۱۹۸۵. Study and Interpretation of the Chemical Characteristics ...
  • Ibrahim, K.M. and El-Naqa, A.R., ۲۰۱۸. Inverse geochemical modeling of ...
  • Kaiser, H. F., ۱۹۶۰. The application of electronic computers to ...
  • Kamensky, G.N., ۱۹۵۸. Hydrochemical zoning in the distribution of underground ...
  • Manoj, S., Thirumurugan, M. and Elango, L., ۲۰۱۹. Hydrogeochemical modelling ...
  • Morgan, C.O. and Winner Jr, M.D., ۱۹۶۲. Hydrochemical facies in ...
  • Murphy, K.P., ۲۰۱۲. Machine learning: a probabilistic perspective. MIT press ...
  • Mazor, E., ۱۹۹۱, Applied Chemical and Isotopic Groundwater Hydrology, John ...
  • Naderi Peikam, E. and Jalali, M., ۲۰۱۶. Application of inverse ...
  • Parkhurst, D. L., and Appelo, C. A. J., ۱۹۹۹, User's ...
  • Parkurst, D.L., Thorstenson, D.C. and Plummer, L.N., ۱۹۸۰. PHREEQE, a ...
  • Smith, L. I., ۲۰۰۲. a tutorial on principal components analysis. ...
  • Plummer, N. and Back, W., ۱۹۸۰. The mass balance approach: ...
  • Plummer, L.N., Prestemon, E.C. and Parkhurst, D.L., ۱۹۹۴. An interactive ...
  • Samani, S. and Moghaddam, A.A., ۲۰۱۵. Hydrogeochemical characteristics and origin ...
  • Sanchez-Martos, F., Jimenez-Espinosa, R. and Pulido-Bosch, A., ۲۰۰۱. Mapping groundwater ...
  • Seaber, P.R., ۱۹۶۵. Variations in chemical character of water in ...
  • Smith, L.I., ۲۰۰۲. A tutorial on principal components analysis ...
  • Stallard, R.F. and Edmond, J.M., ۱۹۸۳. Geochemistry of the Amazon: ...
  • Stetzenbach, K.J., Hodge, V.F., Guo, C., Farnham, I.M. and Johannesson, ...
  • Suvedha, M., Gurugnanam, B., Suganya, M., and Vasudevan, S., ۲۰۰۹. ...
  • Walton, W. C., ۱۹۷۰, Groundwater Resource Evaluation, McGraw-Hill, Inc ...
  • Ward Jr, J. H., ۱۹۶۳. Hierarchical grouping to optimize an ...
  • White, A.F., Claassen, H.C. and Benson, L.V., ۱۹۸۰. The effect ...
  • نمایش کامل مراجع