ارزیابی زراعی، اکولوژیکی و اقتصادی کشت مخلوط گندم (Triticum aestivum L.) با نخود (Cicer arietnium L.) در شرایط دیم مراغه

­ به منظور ارزیابی کشت مخلوط نخود و گندم در شرایط دیم، پژوهشی در سال زراعی ۱۳۹۲ در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با ۶ تیمار و ۳ تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص گندم و نخود، کشت مخلوط جایگزینی نخود- گندم با نسبت ۱:۱، ۲:۱ و کشت مخلوط افزایشی ۱۰۰ درصد نخود+ ۱۰۰ درصد گندم و ۱۰۰ درصد  نخود+ ۷۵ درصد گندم بود. کشت مخلوط بر اساس شاخص­های نسبت برابری زمین، ضریب ازدحام نسبی، غالبیت، نسبت رقابت، افت واقعی عملکرد، برتری مالی، سودمندی مخلوط و شاخص بهره­وری سیستم ارزیابی شد. نتایج نشان داد تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه نخود و تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین دانه گندم تحت تاثیر الگوهای کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه در هر دو گونه به کشت خالص تعلق داشت. در الگوهای مخلوط، بیشترین عملکرد دانه نخود و گندم به­ترتیب در تیمارهای ۲:۱ و ۱:۱ مشاهده شد. در نسبت­های ۱:۱، ۲:۱ و ۱۰۰:۷۵ نخود غالبیت بیشتری نسبت به گندم داشت که این بیانگر توانایی رقابت بالاتر نخود در این تیمارهاست. مقادیر افت واقعی عملکرد در کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی به ترتیب مثبت و منفی بود، که بیانگر ثبات بیشتر عملکرد در کشت مخلوط جایگزینی نسبت به افزایشی است. بالاترین میزان شاخص نسبت برابری زمین، برتری مالی، سودمندی مخلوط و بهره­وری سیستم در کشت­های ۱:۱ و ۲:۱ ثبت شد، که سودمندی این تیمارها را از لحاظ زراعی و اقتصادی نشان می­دهد. براساس یافته های این پژوهش، کشت مخلوط افزایشی نخود با گندم جهت تولید دانه در شرایط دیم مراغه فاقد سودمندی است.