واکاوی و بررسی روایات اختلاف قرائت در تفسیر ماثور البرهان

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 174

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QMIU-10-19_013

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402

چکیده مقاله:

البرهان سید هاشم بحرانی از جمله مهم ترین تفاسیر ماثور شیعه در نیمه اول قرن یازدهم قمری است. تفسیر ماثور یا روایی از قدیمی ترین گونه های تفسیری است که برای تبیین آیات الهی شکل گرفته است. این روش، در قرن یازدهم با رواج قلمرو اخباری گری بر حوزه های علمی شیعه، به اوج خود رسید. تفسیر البرهان در زمره تفاسیر ماثور محض محسوب می شود و شامل همه سور قرآن بوده و روایات منقول از ائمه(ع) بدون اظهارنظر مولف گردآوری شده است و در آن روایاتی از معصومان(ع) در باب اختلاف قرائت، شیوه تلفظ، یا نوع نزول به چشم می خورد. دسته بندی و نقد انواع روایات اختلاف قرائت در البرهان، موضوع اصلی این پژوهش است که با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آن پرداخته می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که اولا؛ انواع روایات اختلاف قرائت در البرهان شامل: تغییر در شکل ظاهری و تقدیم و تاخیر یا جابه جایی کلمات، اضافه یا کم شدن کلمه یا جمله در خلال آیات، افزودن نام ائمه در آیات، و تفسیر مزجی است. ثانیا؛ از نظر تاثیرگذاری در معنا، روایات اختلاف قرائت در البرهان در دو دسته قرائت های بی تاثیر در معنا و قرائت های موثر در معنا جای دارد. ثالثا؛ بررسی البرهان، نشان می دهد روایات تفسیر مزجی که در صدر اسلام مایه اختلاف قرائت می شده است، در این تفسیر نیز به دلیل ماهیت روایی محض بودن آن انعکاس یافته است، مانند روایات اضافه یا کم شدن کلمه یا جمله در خلال آیات، و یا روایات افزودن نام ائمه در آیات، که غالبا از نظر سندی مخدوش می باشند. رابعا؛ ذیل برخی از آیات در این تفسیر از قرائت های ضعیف استفاده شده است که این قرائت ها حکم قرآن را ندارند و قرآن کریم از هرگونه تحریفی مصون می باشد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمدرضا پیرچراغ

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.(نویسنده مسئول )

مرتضی قاسمی حامد

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

بشیر سلیمی

دکترای علوم قرآن و حدیث، مدرس گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن الجزری، منجد المقرئین ومرشد الطالبین، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۰ق ...
  • ابن الغضائری، احمد بن حسین، رجال ابن الغضائری، قم: اسماعیلیان، ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارالفکر؛ دارصادر، ...
  • افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء وحیاض الفضلاء، قم: مطبعه الخیام، ...
  • ایزدی، مهدی، «نقد و فهم روایات تحریف در الکافی»، مجله ...
  • بابایی، علی اکبر، مکاتب تفسیری، تهران: سمت، ۱۳۸۱ش ...
  • بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق ...
  • بهشتی، ابراهیم، اخباری گری(تاریخ و عقاید)، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۰ش ...
  • پاکتچی، احمد، تاریخ تفسیر قرآن کریم، تهران: انجمن علمی دانشجویی ...
  • حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران: وزارت ...
  • حلی، حسن بن یوسف، خلاصه الاقوال فی معرفه الرجال، قم: ...
  • حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق ...
  • خویی، سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدجعفر حسینی، قم: ...
  • دانی، عثمان بن سعید، التیسیر فی القراءات السبع، بیروت: دارالکتب ...
  • دمیاطی البنا، احمد بن محمد، اتحاف فضلاء البشر فی القراءات ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دارالقلم؛ ...
  • زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفه، ...
  • سیوطی، عبدالرحمن، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم: کتابخانه آیت ...
  • همو، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی، ۱۴۲۱ق ...
  • صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، بی جا: جهان، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ...
  • طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء ...
  • همو، اختیار معرفه الرجال، قم: موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ...
  • همو، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق ...
  • عسکری، سیدمرتضی، القرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران: مجمع العلمی ...
  • عظیم زاده، فائزه و دیگران، نگرشی نوین بر تاریخ و ...
  • علوی مهر، حسین، روش­ها و گرایش­های تفسیری، تهران: اسوه، ۱۳۸۱ش ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، تهران: چاپخانه علمیه، ۱۳۸۰ق ...
  • فضلی، عبدالهادی، مقدمه ای بر تاریخ قرائات، ترجمه محمدباقر حجتی، ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تهران: صدر، ۱۴۱۵ق ...
  • قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو، ۱۳۶۴ش ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب، ۱۳۶۷ش ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق ...
  • معرفت، محمدهادی، التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد: الجامعه الرضویه ...
  • همو، التمهید فی علوم القرآن، ترجمه ابومحمد وکیلی، تهران: سازمان ...
  • نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، قم: موسسه ...
  • نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، قم: موسسه ...
  • همو، فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب، فایل pdf(نسخه ...
  • نمایش کامل مراجع