بررسی تغییرات خصوصیات هیدرودینامیک آبخوان در گذر زمان با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: آبخوان دشت قزوین)

افزایش مصرف آب زیرزمینی و افت روزافزون سطح ایستابی منجر به ایجاد تغییراتی در خصوصیات هیدرودینامیکی آبخوان به ویژه پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه می شود. در این مطالعه که در سال ۱۴۰۰ و با استفاده از نسخه ۱۰ نرم افزار GMS در آبخوان قزوین انجام شده، ضرایب هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه در سه دوره آماربرداری سال های ۱۳۸۱، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ پس از واسنجی و صحت سنجی مدل در دو حالت پایدار و ناپایدار تعیین و مقایسه شدند. ریشه میانگین مربعات خطا در حالت پایدار در سه دوره موردبررسی به‎ ترتیب  ۸۶/۰، ۷۳/۰ و ۸۴/۰ متر و در حالت ناپایدار نیز به ترتیب ۷۰/۱، ۹۳/۰و ۰۶/۱ متر بدست آمد که نشان از دقت بالای شبیه سازی مدل دارد. متوسط هدایت هیدرولیکی درمحدوده آبخوان در سال های ۱۳۸۱، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ به ترتیب ۱۳/۱۹، ۸۵/۱۶ و ۰۶/۱۴ متر بر روز و  متوسط آبدهی ویژه در محدوده آبخوان به ترتیب ذکرشده ۰۷۸/۰، ۰۷۱/۰ و ۰۶۴/۰  تخمین زده شد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و بروز افت سطح آب زیرزمینی پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه کاهش می یابند. بر اساس هیدروگراف واحد آبخوان، شیب کاهش سطح آب زیرزمینی به دلیل اقدامات صورت گرفته در طرح تعادل بخشی و تغذیه مصنوعی، از سال ۱۳۹۴ از ۱۱۵۴/۰ به ۰۵۹۱/۰ کاهش یافته است، شیب کاهش هدایت هیدرولیکی از ۳۸/۰ به ۳۱/۰ و شیب کاهش آبدهی ویژه از ۰۰۱۱۷/۰ به ۰۰۰۷۸/۰ کاهش یافته است. دلیل اصلی این روند کاهشی می تواند تخریب ساختمان خاک و کاهش تخلخل موثر باشد که حاکی از برگشت ناپذیر بودن آبخوان به وضعیت قبلی آن است. بنابراین لازم است در خصوص تغذیه آبخوان­ها و آب برگشتی از سامانه­های آبیاری این تغییرات موردتوجه قرار گیرد.