بررسی شاخص های خوانش پذیری متن کتاب های درسی در چارچوبمدل ساخت-تلفیق کینچ : شواهدی از کتاب فارسی دوره ابتدایی (پایهششم)

مهارت خواندن مهارت زبانی مهمی است؛ زیرا بخش بزرگی از یادگیری از طریق آن اتفاق میافتدو بهبود مهارت خواندن به تسهیل روند آموزش و یادگیری کمک می کند. مهارت خواندن از طریقتمرین پیوسته تقویت می شود. در تمرین مهارت خواندن باید نوع و سطح متنی که در اختیارافراد قرار می گیرد مناسب آنها باشد. به همین دلیل، بررسی سطح دشواری متن که اصطلاحاخوانش پذیری نامیده میشود، همواره مورد توجه محققین بوده است. متون کتاب درسی به عنوانمواد درسی که با اهداف آموزشی در اختیار عموم دانش آموزان قرار می گیرند، در روند تقویتمهارت خواندن دانش آموزان تاثیرگذار هستند از این رو در این پژوهش به بررسی سطح خوانشپذیری کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی پرداخته ایم. یکی از شاخص های خوانش پذیری به انسجامخرد باز می گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی فراوانی شاخص های انسجام خرد در سطوح مختلفبازنمایی متن (روساختی، متن پایه، مدل موقعیتی) در کتاب فارسی آخرین پایه از دوره ابتدایی(پایه ششم) در چارچوب مدل ساخت-تلفیق کینچ ۱۹۹۸-۱۹۸۸ است. این مطالعه پژوهشی ترکیبی است. در بخش کیفی پژوهش، انواع شاخص های خرد در سطوح مختلف بازنمایی متناین کتاب مشخص شدند. سپس، در بخش کمی آن، فراوانی این شاخص ها در متن کتاب تعیینشده است. نتایج نشان دادهاند که فراوانی جملات مرکب ۳۱۷ بسیار بیشتر از فراوانی جملات ساده ۵۰ در شاخص ترکیب نحوی از سطح روساختی است که باعث افزایش دشواری متن و کاهش خوانشپذیری متن میشود. همچنین در همین سطح، فراوانی"شمول معنایی" کمتر ازترادف و تضاد است و این امر به دلیل وجود ساختار پیچیده تر در فرآیند فکری ترادف به دشواری متن می افزاید. "همپوشی مرجع" از "شاخص پیوستگی ارجاعی" در سطح متن پایه، به عنوانفراوان ترین شاخص از زیر مجموعه پیوستگی ارجاعی به کار رفته است.