مطالعه ی ارتباط «اساطیر ترکی- مغولی و شمنیسم» با «اسب سفید» نگاره های شاهنامه-ی بزرگ ایلخانی (با رویکرد نشانه شناسی فرهنگی)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 187

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISLART-19-47_008

تاریخ نمایه سازی: 12 تیر 1402

چکیده مقاله:

مطالعه نگاره­های شاهنامه بزرگ ایلخانی، صرفا با تکیه بر متن ادبی شاهنامه، در برخی موارد، درک چندان درستی از نشانه­های موجود در نگاره­های مذکور را به دنبال نداشته است. شاهنامه فردوسی، یک متن ادبی، با محوریت زبان شعری و متعلق به گفتمان ایرانی است؛ درصورتی که شاهنامه بزرگ ایلخانی، یک متن هنری، با محوریت زبان تصویر و متعلق به گفتمان ایلخانی است. تحلیل نگاره­های شاهنامه بزرگ بهتر است براساس سپهرنشانه ایران دوره ایلخانی صورت بگیرد؛ آن سپهر نشانه­ای که روایت­های شاهنامه را به عنوان «نه­متن» وارد «متن» تصویری نگارگری ایلخانی کرده است. این پژوهش با رویکرد نشانه­شناسی فرهنگی یوری لوتمان و به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. اصلی­ترین یافته پژوهش حاضر این است که سفید، رنگ مقدس خدای اولگئن (خدای آفریننده) در شمنیسم و اساطیر ترکی - مغولی است؛ به همین دلیل در فرهنگ ترکی- مغولی، فقط حاکمان و در مرحله بعدی شمن­ها، بر اسب سفید سوار می­شده­اند و بقیه افراد حق استفاده از آن را نداشته­اند. بنابراین در مصورسازی روایت­های شاهنامه فردوسی، تحت تاثیر سپهر نشانه­ای دوره ایلخانی، حاکمان را سوار بر اسب سفید، نشان داده­اند. هرچند حاکمان سوار بر اسب­ با رنگ­های دیگر نیز می­شدند.اهداف پژوهش:مطالعه دلایل استفاده رنگ سفید برای اسب حاکمان و سلاطین در نگاره­ های شاهنامه بزرگ ایلخانی براساس سپهر نشانه­ای دوره ایلخانی.شناخت ارتباط رنگ سفید مورداستفاده برای اسب در نگاره­­های شاهنامه بزرگ ایلخانی با اساطیر ترکی-مغولی و شمنیسم.سوالات پژوهش:علت کاربرد رنگ سفید برای اسب حاکمان و سلاطین در نگاره های شاهنامه بزرگ مغول چیست؟کاربرد رنگ سفید برای اسب های نگاره های شاهنامه بزرگ ایلخانی چه ارتباطی با اساطیر ترکی-مغولی و شمنیسم دارد؟

نویسندگان

منصور حسین پور میزاب

دانشجوی دکترای هنرهای اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز.ایران.

مهدی محمدزاده

استاد گروه هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

الله شکر اسداللهی

استاد گروه ادبیات و زبان های خارجی، انشگاه تبریز، تبریز، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آژند، یعقوب. (۱۳۸۹). نگارگری ایران، ۲ جلدی، تهران: سمت ...
  • افهمی، رضا و دیگران. (۱۳۹۶). «شاهنامه­­ی بزرگ، سندی بر گفتمان ...
  • الیاده، میرچا. (۱۳۸۹). رساله در تاریخ ادیان، ترجمه­ جلال ستاری، ...
  • الیاده، میرچا. (۱۳۹۲). شمنیسم فنون کهن خلسه، ترجمه­ محمد­کاظم مهاجری، ...
  • اوراز، مراد. (۱۳۹۶). اساطیر تورک، ترجمه­ روح­اله صاحب قلم، تبریز: ...
  • اینان، عبدالقادر. (۱۳۹۵). آیین باستانی ترکان، ترجمه­ محبوبه­ هریسچیان، تبریز: ...
  • بارتولد، و.و. (۱۳۵۲). ترکستان­نامه، ترجمه­ کریم کشاورز، جلد دوم، تهران: ...
  • بیانی، شیرین. (۱۳۸۹). دین و دولت در ایران عهد مغول، ...
  • پلیو، پل. (۱۳۹۵). تاریخ محرمانه­ مغول،]مترجم به ترکی احمد تمیر[، ...
  • پاکتچی، احمد. (۱۳۹۰). «معناسازی با چینش آشوب در نظم، در ...
  • توروپ، پیتر. (۱۳۹۰). «نشانه­شناسی فرهنگی و فرهنگ»، ترجمه­ فرزان سجودی، ...
  • جوینی، عطاملک. (۱۳۸۷). تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، تهران: ...
  • جودی نعمتی، اکرم. (۱۳۸۷). «تناسبات رنگ­ها در صور خیال و ...
  • حسینی، سید محمود. (۱۳۹۲). شاهنامه­ بزرگ ایلخانی، تهران: عطار ...
  • حقایق، آذین و سجودی، فرزان. (۱۳۹۴). «تحلیل معناشناختی دو نگاره ...
  • خامنایی، مهسا. (۱۳۸۸). «تحلیل ساختار بصری سوگواری نگاره آوردن سر ...
  • خزائی، محمد. (۱۳۸۷). «شاهنامه ابوسعید مهم ترین شاهکار نگارگری دوره ...
  • خزائی، محمد. (۱۳۸۷). «مجلس تشییع جنازه­ اسفندیار در شاهنامه­ ایلخانی»، ...
  • خلیلی، نسیم. (۱۳۹۶). مغولان روایتی دیگر، تهران: شرکت نشر نقد ...
  • رشیدالدین، فضل­الله. (۱۳۷۳). جامع­التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، ...
  • رشیدالدین، فضل­الله. (۱۳۶۷). جامع­التواریخ، تصحیح بهمن کریمی، جلد اول، تهران: ...
  • ساندرز،ج.ج. (۱۳۶۳). تاریخ فتوحات مغول، ترجمه­ ابوالقاسم حالت، تهران: امیرکبیر ...
  • سمننکو، الکسی. (۱۳۹۶). تار و پود فرهنگ، ترجمه­ حسین سرفراز، ...
  • سیداوف، میرعلی. (۱۳۸۱). قام شامان و نگاهی به اساطیر خلق­های ...
  • سیدواف، میرعلی. (۱۳۸۴). آذربایجان سوی کوکونو دوشونرکن، برگردان رحیم شاوانلی، ...
  • سجادی راد، سید صدیقه و سجادی راد، سید کریم. (۱۳۹۲). ...
  • سرفراز، حسین و دیگران. (۱۳۹۶). «واکاوی نظریه فرهنگی- سپهرنشانه­ای- یوری ...
  • سروری، امید. (۱۳۸۹). «اسب در زندگی، نیروی نظامی و اعتقادات ...
  • سنسون، گوران. (۱۳۹۰). «مفهوم متن در نشانه­شناسی فرهنگ »، ترجمه­ ...
  • شایسته­فر، مهناز. (۱۳۸۵). «جایگاه و نمود مذهب در نگارگری ایران(ایلخانی ...
  • شیرازی، علی­اصغر و قاسمی، صفورا. (۱۳۹۱). «ریشه­یابی آداب و رسوم ...
  • قائمی فرزاد ومحمدجعفر یاحقی(۱۳۸۸). «اسب پرتکرارترین نمادینه­ جانوری در شاهنامه ...
  • کاشغری، محمود. (۱۳۸۳). دیوان­اللغات­الترک، ترجمه­حسین محمدزاده­ صدیق، تبریز: اختر ...
  • کنبای، شیلا. (۱۳۸۹). نگارگری ایرانی، ترجمه­ مهناز شایسته­فر، تهران: مطالعات ...
  • گروسه، رنه. (۱۳۸۷). امپراطوری صحرانوردان، ترجمه­ عبدالحسین میکده، تهران: علمی ...
  • گنج، رشاد. (۱۳۸۸). رنگ و نوروز در اساطیر ترک، ترجمه­ ...
  • گورون، کامران و دیگران. (۱۳۸۰). اسلامیتدن اونجه تورک­لرین تاریخی، به ...
  • لوتمان،یوری و بی. ای. اوسپنسکی. (۱۳۹۰). «در باب سازو کار ...
  • لوتمان،یوری. (۱۳۹۰). «درباره­ سپهر نشانه­ای»، ترجمه­ فرناز کاکه­خانی، کتاب مجموعه ...
  • لیونگبرگ، کریستینا. (۱۳۹۰). «مواجهه با دیگری فرهنگی»، ترجمه­ تینا امراللهی، ...
  • محمدزاده صدیق، حسین. (۱۳۸۳). یادمان­های ترکی باستان، تهران: ستاد نشرآثار ...
  • مورگان، دیوید. (۱۳۸۹). مغول­ها، ترجمه­ عباس مخبر، تهران: مرکز ...
  • نامورمطلق، بهمن. (۱۳۹۰). «نشانه­شناسی و فرهنگ»، کتاب مجموعه مقالات نشانه­شناسی ...
  • هال، مری. (۱۳۸۰). امپراطوری مغول، ترجمه­ نادر میرسعیدی، تهران: ققنوس ...
  • Esin, E. (۲۰۰۳). Orta Asyadan Osmanliya Turk Sanatinda I konografik ...
  • http://warfare.ga/. (۲۰۱۹, December ۲۴). Retrieved from, http://warfare.ga/Persia/۱۴/Great_Mongol_Shahnama-Iskandar_in_the_land_of_the_Brahmins-Sackler_S۱۹۸۶_۱۰۵.htm ...
  • http://warfare.ga/. (۲۰۱۹, December ۲۴). Retrieved from, http://warfare.ga/Persia/۱۴/Great_Mongol_Shahnama-Iskandar_and_the_talking_tree-Freer_F۱۹۳۵_۲۳.htm ...
  • http://warfare.ga/. (۲۰۱۹, December ۲۴). Retrieved from, http://warfare.ga/Persia/۱۴/Great_Mongol_Shahnama-Bahram_Gur_Hunts_Onagers-Worcester_Art_Museum-۱۹۳۵_۲۴.htm ...
  • نمایش کامل مراجع