مطالعه و تحلیلی بر تجربه زیسته معلمان از وظایف معلم به مثابه فیلسوف –روانشناس

در حیطه ی شغلی, پدیده فرسودگی شغلی بخش اجتناب ناپذیر زندگی حرفه ای را تشکیل می دهد و پژوهش های فراوانی به روش کمی در راستای آن انجام شده است؛ اما پژوهش کیفی که بتواند این رفتار را به شکل گسترده ای مورد بررسی قراردهد, بسیار اندک است. در رابطه با تجارب زیسته کارنمای معلمی چیزی که قابل ذکر است این است که امروزه ، برخلاف گذشته، کلاسهای درس تا حدود زیادی اعتبار خود را به عنوان تنها منبعی که در آن دانش آموزان قادرند دانش و آگاهیهای لازم را کسب نمایند ، از دست داده است . پیشرفت در کل زمینه های فن آوری آموزشی موجب گردیده که همه روزه اطلاعات جدید و فراوانی در اختیار افراد جامعه قرار گیرد . میزان و ماهیت چنین اطلاعات با آنچه که معلمان و کتابهای درسی و در تجارب زیسته کارنمای معلمی به روش سنتی عرضه می کنند قابل قیاس نیست . هدف این پژوهش شناخت تجربه فیلسوف - معلمی بر اساس تجارب آموزگاران دوره ابتدایی است. مطالعه از نوع کیفی بوده و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه ی تحقیق شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهر ایذه است. البته حجم نمونه از ابتدا تعیین نشده است، بلکه بر اساس اصل اشباع داده ها و ته کشیدن اطلاعات در مطالعات کیفی پس از جمع آوری داده از ۴۰ مورد به دست آمد؛ بنابراین نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شده و شامل ۴۰ نفر از معلمان می شود که با آن ها مصاحبه شد. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه هایی نیمه سازمان یافته است. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از روش پدیدارشناسی ون منن تجزیه وتحلیل شد. سپس درون مایه های این مطالعه در ۴ مضمون اصلی استخراج و طبقه بندی شدند. یافته های تحقیق شامل ۲۰ درون مایه بود که در مضمون اول با عنوان وظایف عمده معلم؛ ۷ درون مایه شامل: تعیین هدف ، برقراری رابطه دوستانه، توجه به تفاوت های فردی، ایجاد انگیزه، تقویت روحیه ی گروهی، تقویت مسئولیت پذیری، ارزیابی دانش آموزان مشخص شدند. در مضمون دوم به نام پرورش تفکر انتقادی؛ ۵ درون مایه که عبارت اند از: ایجاد محیطی چالشی، طرح سوال یا مسئله، ایجاد فرصت برای تفکر و تامل، انتقاد کردن و انتقادپذیری و روش مشارکتی قرار گرفتند. در مضمون سوم با عنوان پرورش تفکر خلاق؛ ۶ درون مایه که عبارت اند از روش کشفی، ایجاد فرصت برای فعالیت های عملی، تشویق دانش آموزان خلاق، الگوهای خلاق، سوالات خلاقانه ایجاد حس کنجکاوی مشخص شدند و در مضمون چهارم به نام تعمیق دانش نیز ۲ درون مایه که عبارت اند از: تحقیق و پژوهش و وسایل کمک آموزشی قرار گرفتند. ازآنجاکه معلم با شرایط واقعی آموزش سروکار دارد و نسبت به علایق، خواسته ها و توانایی های دانش آموزان آگاهی نسبی دارد، بنابراین می تواند زمینه را برای ایجاد فرایند آموزش و یادگیری خودجوش و پرسشگرانه فراهم کند. همچنین اگر معلم بخواهد که در آموزش تفکر موفق شود، باید همانند یک فیلسوف – معلم از همه ی عوامل موثر در تقویت و پرورش تفکر خلاق و منطقی دانش آموز بهره مند شود