تشریح و بررسی نقل و انتقال سوابق و حق بیمه های پرداختی در نظام تامین اجتماعی ایران

در نظام تامین اجتماعی، نقل و انتقال سوابق بیمه ای بین صندوق های بیمه و بازنشستگی از دو جنبه قابل تامل است. از یک سو، جابجایی های مکرر و بدون ضابطه بین صندوق ها می تواند نگهداری سوابق، محاسبات بیمه ای و منابع و مصارف صندوق ها را با اخلال مواجه کند و از سوی دیگر، وجود موانع بیش از حد قانونی یا اجرایی در برابر بیمه شدگان برای جابجایی سوابق خود می تواند موجب تضییع حقوق قانونی و افزایش نارضایتی آنان گردد. همچنین می توان انتقال سوابق بیمه را با توجه به اینکه به درخواست بیمه شده باشد یا خیر، به اختیاری و اجباری تقسیم نمود، البته به تازگی، روشی دیگر تحت عنوان «مستمری جمع»در قانون نقل و انتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوق های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمه ای اشخاص پیش بینی شده است که اشخاص بتوانند بدون انتقال سوابق بیمه ای خود ،قادر به استفاده از مزایای (مستمری بازنشستگی،از کارافتادگی و فوت) سوابق بیمه ای خود در صندوق های مختلف باشند. که این روش ها دارای شرایط و آثار متفاوتی هستند. در حال حاضر بیمه شدگان همه صندوق های بیمه و بازنشستگی برای انتقال سوابق بیمه ای خود با مشکلات جدی رو به رو هستند. وجود قوانین متعدد و پراکنده، اختلاف رویه بین صندوق ها، هزینه های سنگین ناشی از مابه التفاوت سهم بیمه شده، عدم احتساب سوابق منتقل شده برای احراز شرایط بازنشستگی، توجه صرف قوانین موجود در جهت نفع اقتصادی صندوق ها وعدم لحاظ حقوق بیمه شدگان، عدم امکان انتقال سوابق خدمت غیر رسمی کارکنان و... از جمله مواردی است که مشکلات بسیاری را برای بیمه شدگان و صندوق ها به وجود آورده و منجر به ایجاد سرگردانی، بلاتکلیفی و آشفتگی فکری برای بخشی از نیروهای فعال جامعه شده است. از آنجا که سوابق بیمه ای بیمه شدگان در احراز شرایط برقراری تعهدات و ارائه خدمات ومزایا برای صندوق ها و در نتیجه وضع معیشتی بیمه شدگان و خانواده آنها اهمیت بسیاری دارد، لازم است قوانین و مقررات به نحوی اصلاح شوند که از تضییع حقوق بیمه شدگان به هنگام انتقال سوابق جلوگیری شود و در همان حال ،ضوابط بیمه ای و نفع اقتصادی صندوق ها نیز رعایت گردد. در پژوهش حاضر با توجه به چالش ها و کاستی هایی که به صورت مختصر به آنها اشاره رفت، لازم دیده شد در خاتمه، پیشنهاداتی ارائه گردد که می تواند مطمح نظر قرار گیرد.