کارکرد سیاسی ایزدان در جهان بینی هخامنشیان

با کشف و خوانش کتیبه های فارسی باستان، مطالعات هخامنشیان از چهارچوب یونانی و عبری خود خارج شد و پژوهشگران را با دنیای از اطلاعات جدید روبه رو کرد. یکی از موضاعاتی که اذهان زبان شناسان، باستان شناسان و تاریخ پژوهان را به خود معطوف کرد، مسائلی مرتبط با دین و بن مایه های دینی هخامنشیان بود. این مساله که دین در دوره هخامنشیان چه نسبتی با اوستا داشت و اینکه نسبت ایزدان در کتیبه های فارسی باستان با ایزدان اوستایی چی بود، باعث شد که اختلاف نظرهایی عمیق میان پژوهشگران حاصل شود. در این پژوهش ما به کارکرد و نقش ایزدان در کتیبه های هخامنشی می پردازیم و سعی می کنیم به این سوال پاسخ بدهیم که ایزدان چه جایگاهی در جهان بینی سیاسی هخامنشیان داشته اند. به نظر می رسد که نقش اهورهمزدا به عنوان خدای حامی شاهان هخامنشی در کتیبه های فارسی باستان را در سنت های نگارش کتیبه های شاهی در خاور نزدیک باستان جستجو کرد و با توجه به این واقعیت باید بین واقعیت عینی شاهنشاهی و محتوای کتیبه ها که کام ا لا ذهنی و بیشتر تبلیغات سیاسی شاهان هستند، تمایز قائل شد.