تحلیلی بر ادراک کیفیت محیط شهری و نقش آن در حس تعلق به مکان و هویت شهری (نمونه موردی: محله خانی آباد منطقه۱۲ تهران)

انسان دارای نیازهای مختلفی است که جهت تحقق آنها باید بسترهای مناسب آن فراهم باشد و در واقع محیط و فضای دربرگیرنده انسان یکی از اساسی ترین بسترهای پشتیبان نیازهای چندبعدی انسان است که با توجه به این امر مبحث کیفیت محیط، توما از ابعاد عملی و نظری واجد اهمیت و قابل ملاحظه است که یکی از معانی مهم در ارتقای کیفیت محیط های انسانی، حس تعلق به مکان می باشد و عامل مهم در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط است که نهایتا منجر به ایجاد محیط های با کیفیت نیز خواهد گردید. هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت کیفیت محیط شهری از دیدگاه ساکنان محله خانی آباد و نقش آن در میزان حس تعلق به مکان در این محله می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها به صورت اسنادی و پیمایشی است که از نرم افزار Arc-GIS جهت نشان دادن وضع موجود محله و از SPSS جهت تحلیل یافته ها و نتیجه گیری پژوهش استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که رضایت شهروندان از شاخصهای کیفیت محیط در محله خانی آباد در سطح پایینی قرار گرفته که این امر در میزان حس تعلق به مکان و محله نیز تاثیرگذار بوده است و حاکی از وجود رابطه معنادار بین این دو متغیر است که با توجه به مهاجرپذیری و جایگزینی اجتماعی، محله خانی آباد با چالش های زیادی در ابعاد مختلف کیفیت محیط روبرو است که در کاهش حس تعلق به مکان ساکنان نیز موثر بوده است. در نهایت توجه به مسائل اجتماعی به خصوص ارتقای روابط و پیوندهای همسایگی و افزایش سطح اعتماد و مسوولیت پذیری در قبال همسایگان در محله از جمله راهکارهای پیشنهادی در راستای ارتقای کیفیت محیط در محله و در نتیجه حفظ و بالابردن حس تعلق به مکان و محل زندگی در بین ساکنان محله خانی آباد هستند.