بررسی تطبیقی مقیاسهای کاربردی در فقه اسلامی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 115

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FORGHE-17-56_002

تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1402

چکیده مقاله:

واحدهای سنجش و مقیاسهای اندازه­ گیری در شریعت اسلام و فرهنگ اسلامی جایگاه ویژه­ ای دارد و استفاده از آن علاوه بر شئون مختلف اقتصادی و تجارت و معاملات و کسب و کار، در ابواب مختلف فقه از جمله در باب طهارت و کر، خمس و زکات، دیات، جزیه، خراج و... کاملا مشهود است. هرچند اعراب در مورد کیل و اندازه­ گیری نظام مخصوصی نداشتند، ولی با ظهور اسلام پیامبر اکرم(ص) با صدور فرمانی که به­ منزله یک قانون کلی و قاعده عام و در واقع نخستین قانون در این­ باره بود، نظام جدیدی را تثبیت کرد. ایشان فرمودند: «المیزان – میزان مکه و المکیال مکیال مدینه». این قانون با همه گسترش اسلام در بلاد مفتوحه تغییر نیافته و واحدهای وزنی در سایر بلاد با آن مقایسه و مقارنه می­ شد. آنچه در اوزان اسلامی در معاملات و داد و ستد یک امتیاز به­ شمار می­ رود آن است که علی­ رغم عدم ثبات نظام واحد در یک واحد وزن مثلا درهم در نظامهای مختلف و بلاد و قبایل گوناگون اوزان در شریعت اسلامی ثابت و تغییری در آن رخ نداده است؛ چنان­ که رطل نیز در شریعت اسلامی واحدی دارای مقدار ثابتی است که در طول چهارده قرن تغییر نکرده است، ذراع از مقیاسات و صاع از اندازه­ ها نیز این چنین بوده­ اند. در این مقاله به دسته­ بندی و بیان ملاک و ضابطه برای مقیاسها و کاربرد آنها در فقه مذاهب اسلامی پرداخته شده است.

نویسندگان

علی شیعه علی

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

محسن معتمدی

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

علیرضا لطیفی

کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • الاستبصار، محمد بن حسن طوسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش ...
  • اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی، حسن انوری، تهران، کتابخانه ...
  • اصول حکومت آتن، ارسطو، ترجمه ابراهیم باستانی پاریزی، تهران، علم، ...
  • اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، سعید شرتونی، قم، ...
  • الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، علی بن محمد ماوردی، بیروت، ...
  • الاموال، قاسم بن سلام ابوعبید، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۸م ...
  • الاوزان و المقادیر مستخرجه، ابراهیم سلیمان عاملی بیاضی، بیروت، بی­ ...
  • الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، یوسف بن احمد بحرانی، ...
  • السنن الکبری، احمد بن حسین بیهقی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق ...
  • الصحاح فی اللغه و العلوم، اسماعیل بن حماد جوهری، بیروت، ...
  • العروه الوثقی، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۴ش ...
  • القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، قاهره، بی­ نا، ۱۳۳۰ق ...
  • المجموع شرح المهذب، یحیی بن شرف نووی، قاهره، مطبعه الامام، ...
  • المسالک و الممالک، عبیدالله ابن­ خردادبه، لیدن، ۱۸۸۹م ...
  • المغنی، عبدالله بن احمد ابن­ قدامه، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۳ق ...
  • المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، بیروت، دارالعلم، ...
  • النظم الاسلامیه، نشاتها و تطوره، صالح صبحی، بیروت، دارالعلم للملایین، ...
  • النقود الاسلامیه، احمد بن علی مقریزی، نجف، چاپ محمد بحرالعلوم، ...
  • ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستن من، ترجمه غلامرضا رشید ...
  • ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس، یوزف مارکوارت، ترجمه مریم میراحمدی، تهران، ...
  • «بررسی واحدهای سنجش وزن، کیل، طول و سطح در تاریخ ...
  • پول و سکه، عبدالله عقیلی، تهران، بی­ نا، ۱۳۸۹ش ...
  • تاج العروس من جواهر القاموس، سید محمد مرتضی زبیدی، بیروت، ...
  • تاریخ اجتماعی ایران، مرتضی راوندی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۴۷ش ...
  • تاریخ التمدن الاسلامی، جرجی زیدان، بیروت، دار مکتبه الحیاه، ۱۹۶۷م ...
  • تاریخ ایران، حسن پیرنیا و عباس اقبال آشتیانی، بی­ نا، ...
  • تاریخ قم، حسن بن علی قمی، تهران، توس، ۱۳۶۱ش ...
  • تاریخ مقیاسات و نقود در حکومت اسلامی، محمدعلی امام شوشتری، ...
  • تحریر الوسیله، سید روح­ الله خمینی، تهران، مکتبه الاعتماد، ۱۳۶۶ش ...
  • تذکره الفقهاء، حسن بن یوسف حلی، قم، موسسه آل البیت، ...
  • تعدیل المیزان فی المقادیر و الاوزان، سید علی مولانا تبریزی، ...
  • تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۴ش ...
  • جواهر الکلام، محمدحسن نجفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۶ق ...
  • رساله مقداریه، محمدمومن بن علی حسینی، تهران، فرهنگ ایران زمین، ۱۳۴۱ش ...
  • رسائل فی النقود العربیه و الاسلامیه و علم النمیات، احمد ...
  • سفرنامه ابودلف، مسعر بن مهلهل ابودلف، ترجمه سید ابوالفضل طباطبایی، ...
  • سفرنامه حکیم ناصرخسرو، ناصرخسرو قبادیانی بلخی، برلین، چاپخانه شرکت کاویانی، ...
  • عرائس الجواهر و نفائس الاطایب، ابوالقاسم کاشانی، تهران، انجمن آثار ...
  • فتوح البلدان، احمد بن یحیی بلاذری، قاهره، بی­ نا، ۱۹۵۶م ...
  • فرهنگ ایران زمین، ایرج افشار، تهران، نشر سخن، ۱۳۶۸ش ...
  • فرهنگ تاریخی سنجشها و ارزشها، محمدعلی دیانت، تبریز، سیما، ۱۳۶۷ش ...
  • کشف اللثام عن قواعد الاحکام، محمد بن حسن فاضل هندی، ...
  • گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران، سید محمدعلی جمال­ زاده، ...
  • لسان العرب، محمد بن مکرم ابن­ منظور، بی­ نا، ۱۴۰۸ق ...
  • لوامع صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه، محمدتقی بن مقصود علی مجلسی، ...
  • مجمع البحرین، فخرالدین بن محمد طریحی، تهران، دفتر نشر فرهنگ ...
  • مختلف الشیعه، حسن بن یوسف حلی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • مدارک الاحکام، سید محمد بن علی موسوی عاملی، قم، چاپخانه ...
  • مسالک الممالک، ابراهیم اصطخری، لیدن، ۱۸۷۰م ...
  • مستمسک العروه الوثقی، سید محسن طباطبایی حکیم، قم، مکتبه آیهالله ...
  • المصباح المنیر، احمد بن محمد فیومی، بیروت، المکتبه العلمیه، بی­ ...
  • معالم القربه فی احکام الحسبه، محمد بن محمد ابن الاخوه، ...
  • مفاتیح العلوم، ابوعبدالله خوارزمی، ترجمه حسین خدیوجم، تهران، علمی و ...
  • مقدمه ابن­ خلدون، عبدالرحمن بن محمد ابن­ خلدون، تهران، علمی ...
  • نفائس الفنون فی عرائس العیون، محمد بن محمود آملی، تهران، ...
  • Islamiche Masse and Gewichte, Walther Hinz, Leiden ...
  • نمایش کامل مراجع