بررسی و تبیین راه های تشخیص مدعی از منکر

اولین گام برای حل اختلافات میان دو نفر در مراجع قضایی ، تشخیص مدعی از مدعی علیه می باشد؛ به طوری که این مطلب تاثیر به سزایی در حکم صادره از سوی قضات دارد. اکثریت فقها و به تبع آن آیین را دادرسی مدنی ایران ، در دعاوی مدنی ، حدیث مشهور «البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر» را مد نظر قرار داده اند . فقها در نحوه تشخیص مدعی از منکر ، تعاریف متعددی ارائه کرده اند.اما برخی از این تعاریف با بقیه تعاریف از لحاظ مصداق سازگاری ندارد ؛ به طوری که یکی از طرفین دعوا از دیدگاه یکی از تعاریف ممکن است مدعی باشد و با توجه به تعریف دیگر منکر . به نظر می رسد ملاکهای ارائه شده توسط ایشان ، از تبین مصادیق بیرونی مدعی و منکر ناتوان است . بنا بر این ضرورت دارد تعریف جامع و کاملی از مدعی و مدعی علیه ارائه شود. ماحصل بررسی نگارنده در این باب نشان می دهد : از میان تعاریف صورت گرفته از مدعی علیه ، نحوه تشخیص عرفی مدعی از منکر ارجح است ، زیرا هر دعوا شرایط خاص خود را دارد و ماهیت هر دعواست که تعیین می کند مدعی و منکر کیست. لذا برای تشخیص مدعی از منکر باید به عرف رجوع کرد و بعد از تشخیص ، اقامه بینه و ادله اثبات دعوی بر عهده مدعی می باشد.