بررسی حقوقی قراردادهای فروش در بورس انرژی ایران

در سال های اخیر ابزارهای مالی متنوعی طراحی و در بازارهای بورس عر ضه گردیده است. هدف از طراحی آنها بهبود مدیریت ریسک پر تفوی و همچنین افزایش کارایی بازار سرمایه است. جهت هر چه کاراتر شدن بورس نیز، نیاز به عرضه اوراق بهادار متنوع با ریسک و بازده متفاوت می باشد، عرضه اوراق اختیار و آتی معامله، کمک بزرگی به کارتر شدن این بازار مهم مالی خواهد نمود. در مقاله حا ضر، ابتدا ماهیت و مکانیسم معاملات قراردادهای آتی تشریح گردیده و سپس اشکالات فقهی آن از نظر معاملات نظیر کالی به کالی بودن و غرری بودن می باشد. این تحقیق ضمن شناختن ماهیتی مستقل برای قراردادهای آتی حوزه نفت ذیل اصل آزادی قراردادی به عنوان قراردادی لازم، عهدی، تشریفاتی، چالش هایی که این قراردادها با آن روبرو است را پاسخ داده و اعتبار این معاملات را نتیجه گرفته است. مهمترین هدف این مقاله با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی در خصوص قماری بودن، غرری بودن و کالی به کالی بودن اینگونه قراردادهاست. در راستای اهداف مزبور، تلاش می شود به سوالات متناسب با این پژوهش پاسخ داده شود: اولا: قراردادهای آتی (موجل) در بورس اوراق بهادار در فقه و حقوق از چه ماهیت و جایگاهی برخوردار می باشد؟ و ثانیا آیا قرارداد آتی نوعی بیع دین به دین یا کالی به کالی است و محکوم به بطلان است؟ و ثالثا: اوصاف و آثار این قراردادها چیست؟