مطالعه تطبیقی گستره زمانی خیار شرط در پرتو اصل حاکمیت اراده در مذاهب فقهی و حقوق ایران

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 113

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFIQH-3-5_009

تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1402

چکیده مقاله:

برخی از دیدگاه ها در فقه و حقوق، تعیین مدت خیار شرط را محدود به زمان خاص می دانند و همیشگی بودن مدت را ممنوع اعلام کرد اند. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که گستره زمانی خیار شرط با توجه به اصل آزادی و حاکمیت اراده متعاملین در مذاهب فقهی و حقوق ایران چیست؟ نتایج تحقیق بیان می کند بر اساس پیروی از رضایت متعاملین و در پرتو اصل حاکمیت اراده، مدت خیار شرط محدودیت زمانی ندارد و می توان زمانی طولانی را برای خیار شرط در نظر گرفت. این دیدگاه همگام با مشهور فقهای امامیه، قانون مدنی و مذهب حنفی است. مواردی که مدت مجهول است در صورتی که در آن تسامح عرفی می شود، پذیرفتنی است؛ همچنین در صورتی که امکان تعیین موارد مجهول توسط عرف و شرع وجود داشته باشد، به مدت زمان تعیین شده توسط عرف و شرع رجوع می شود. بر اساس اصل حاکمیت اراده، جعل خیار فسخ همیشگی را می توان پذیرفت و چنین امری بر خلاف مقتضای عقد نیست. این نظر مورد پذیرش مشهور امامیه، قانون مدنی و مذهب مالکی است. در صورت اطلاق نیز مدت خیار شرط به سه روز تخصیص می یابد. این ضابطه مبتنی بر رویکرد مشهور امامیه است.

نویسندگان

احمد صابری مجد

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)، قم، ایران

سید عبد الرحیم حسینی

دانشیار گروه فقه و حقوق دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)، قم، ایران

حسین مختاری

دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ادریس، محمد بن احمد (۱۴۲۸ ق)؛ السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی؛ ...
  • ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (۱۴۰۶ ق)؛ المهذب؛ چ اول، ...
  • (۱۴۱۱ ق)؛ جواهر الفقه؛ چ اول، قم: النشر الاسلامی ...
  • ابن رشد، محمد بن احمد (۱۴۲۵ ق)؛ بدایه المجتهد؛ چ ...
  • ابن زهره، حمزه بن علی (۱۳۷۵)؛ غنیه النزوع الی علمی ...
  • ابن عابدین، محمد امین (۱۴۲۱ ق)؛ حاشیه رد المحتار؛ بیروت: ...
  • ابن فهد حلی، احمد بن محمد [بی تا]؛ المهذب البارع؛ ...
  • ابن قدامه، عبدالله بن احمد ( ۱۴۱۷ ق )؛ المغنی؛ ...
  • [بی تا]؛ الشرح الکبیر؛ [بی جا]: [بی نا] ...
  • ابوعیسی، محمد بن سوره [بی تا]؛ سنن ترمزی؛ بیروت: دار ...
  • امامی، حسن (۱۳۸۶)؛ حقوق مدنی؛ تهران: اسلامیه ...
  • انصاری، زکریا (۱۴۲۶ ق)؛ اسنی المطالب؛ بیروت: دار الکاتب العربی ...
  • انصاری، مرتضی (۱۴۱۵ ق)؛ کتاب المکاسب؛ قم: کنگره جهانی بزرگداشت ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (۱۴۰۶ ق)؛ حاشیه المکاسب؛ قم: ...
  • بجنوردی، حسن (۱۳۷۷)؛ القواعد الفقهیه (بجنوردی)؛ چ اول، قم: نشر ...
  • بحرالعلوم، محمدمهدی بن مرتضی (۱۴۲۷ ق)؛ مصابیح الاحکام؛ چ اول، ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل (۱۳۸۱ ق)؛ صحیح بخاری؛ چ اول، ...
  • بیهقی، احمد بن حسین (۱۴۲۹ ق)؛ السنن الکبری؛ چ اول، ...
  • جزائری، محمد (۱۴۱۶ ق)؛ هدی الطالب الی شرح المکاسب؛ چ ...
  • جزیری، عبدالرحمن (۱۴۲۴ ق)؛ الفقه علی مذاهب الاربعه؛ چ اول، ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۱)؛ فلسفه عمومی حقوق؛ چ اول، تهران: ...
  • حائری، سیدعلی (۱۴۱۸ ق)؛ ریاض المسائل؛ چ اول، قم: موسسه ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن (۱۳۷۲ ش)؛ وسائل الشیعه؛ چ ...
  • حسینی مراغی، عبدالفتاح بن علی (۱۴۱۷ ق)؛ العناوین الفقهیه؛ چ ...
  • حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد (۱۴۱۹ ق)؛ مفتاح الکرامه؛ چ ...
  • حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۴ ق)؛ التنقیح الرائع؛ چ اول، ...
  • حلی، نجم الدین (۱۴۰۹ ق)؛ شرایع الاسلام؛ چ اول، قم: ...
  • حلی، محمد بن حسن بن یوسف (۱۳۴۵ ق)؛ ایضاح الفوائد؛ ...
  • خوانساری، موسی (۱۳۵۷)؛ منیه الطالب؛ چ اول، نجف: چاپ نجف ...
  • زحیلی، وهبه (۱۴۲۵ ق)؛ الفقه الاسلامی و ادلته؛ چ اول، ...
  • سبزواری، محمدباقر بن محمد [بی تا]؛ کفایه الاحکام؛ اصفهان: مهدوی ...
  • سرخسی، محمد بن احمد (۱۴۲۱ ق)؛ المبسوط؛ چ اول، بیروت: ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز (۱۴۰۴ ق)؛ المراسم العلویه؛ ...
  • شافعی ، محمدحسن اسماعیل (۱۴۱۸ ق)؛ المبدع؛ چ اول، بیروت: ...
  • شاهرودی، محمود (۱۳۸۵)؛ فرهنگ فقه؛ چ اول، قم: معارف الفقه ...
  • الشایشی القفال، سیف الدین ابی بکر محمد بن احمد (۱۹۸۸ ...
  • شوکانی، محمد (۱۴۱۴ ق)؛ فتح القدیر؛ چ اول، دمشق: دار ...
  • شهیدی، مهدی (۱۳۸۸)؛ حقوق مدنی ۶، عقود معین؛ چ پانزدهم، ...
  • ش‍ی‍خی زاده ، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن ب‍ن م‍ح‍م‍د (۱۳۱۹ ق)؛ مجمع الانهر؛ ...
  • صفایی، سیدعلی (۱۳۵۱)؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ چ اول؛ تهران: ...
  • صیمری، مفلح بن حسن (۱۴۲۰ ق)؛ غایه المرام؛ چ اول، ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۷ ق)؛ المبسوط؛ چ اول، تهران: ...
  • عاملی، زین الدین بن علی (۱۴۱۳ ق)؛ مسالک الافهام؛ چ ...
  • عاملی، محمد بن مکی (۱۴۱۲ ق)؛ الدروس الشرعیه؛ چ اول، ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۲ ق)؛ مختلف الشیعه؛ چ ...
  • (۱۴۱۴ ق)؛ تذکره الفقهاء؛ چ اول، قم: آل البیت (ع) ...
  • [بی تا]؛ تحریر الاحکام؛ مشهد: آل البیت ...
  • علم الهدی، علی بن حسین [بی تا]؛ الانتصار؛ قم: النشر ...
  • علیش، محمد (۱۴۰۴ ق)؛ شرح منح الجلیل؛ چ اول، بیروت: ...
  • غزالی، محمد بن محمد (۱۴۱۶ ق)؛ تلخیص الحبیر؛ چ اول، ...
  • قلیوبی، احمد بن احمد [بی تا]؛ حاشیه القلیوبی؛ [بی جا]: ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۴۰۰ ش)؛ قواعد عمومی قراردادها؛ چ چهارم، تهران: ...
  • کاشانی، ابوبکر بن مسعود (۱۳۹۴ ش)؛ بدائع الصنائع؛ چ اول، ...
  • کرکی، علی بن حسین (۱۴۱۴ ق)؛ جامع المقاصد؛ چ اول، ...
  • مسلم، ابن حجاج (۱۴۰۷ ق)؛ صحیح مسلم؛ چ اول، بیروت: ...
  • مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۴ ق)؛ المقنعه؛ چ اول، بیروت: ...
  • موسوی خمینی، سیدروح الله (۱۳۶۸)؛ تحریرالوسیله؛ تهران: موسسه تنظیم و ...
  • نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ ش)؛ جواهر الکلام فی شرح الاسلام؛ چ ...
  • نسفی، عبدالله بن احمد (۱۴۱۸ ق)؛ البحر الرائق؛ چ اول، ...
  • نووی، یحیی بن شرف (۱۴۱۷ ق)؛ المجموع شرح المهذب؛ چ ...
  • (۱۴۲۴ ق)؛ نهایه المحتاج؛ چ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه. ...
  • (۲۰۰۹ م)؛ مغنی المحتاج؛ چ اول، بیروت: دار الفکر ...
  • واثقی، محسن و عباس کریمی (۱۳۹۹)؛ «مطالعه تطبیقی تاثیر عدم ...
  • یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم (۱۴۱۰ ق)؛ حاشیه المکاسب (یزدی)؛ ...
  • نمایش کامل مراجع