تحولات بهداشت عمومی و شهری تبریز در دوره رضاشاه(۱۳۰۴-۱۳۲۰شمسی)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 122

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SSJ-10-2_005

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1402

چکیده مقاله:

دولت قاجار در زمینه بهداشت شهری و عمومی کارنامه موفقی نداشت. این امر علاوه­بر شیوع بیماری­های مختلف، چهره مناسبی از شهرها را نشان نمی­داد. فقدان دانش جدید، تقدیرگرایی و جهل و خرافات جامعه را از بهداشت به­عنوان پدیده این­جهانی دور کرده بود. از اواخر دوره قاجار، روند تغییر با گسترش ارتباطات و فعالیت پزشکان خارجی در ایران آغاز و با تشکیل دولت رضاشاه شدت یافت. با گسترش شهرنشینی و به­جهت اهمیت موضوع بهداشت و سلامت شهری و عمومی، در این دولت بر اجرای نظام پزشکی نوین تاکید شد و زمینه اجرای آن با شکل­گیری برخی نهادهای مربوطه فراهم آمد؛ ازآن جمله می­توان به «شورای عالی صحی» در تهران و اداره صحیه بلدیه در شهرها و نیز تصویب نظامنامه­های بهداشتی اشاره نمود. در تبریز صحیه بلدیه اقداماتی درجهت استقرار نظام جدید بهداشتی انجام داد که تا حدی در سلامت مردم و چهره بهداشت شهری موثر افتاد اما به­نظر می­رسد به­رغم تلاش­های صورت­گرفته نتوانست نتایج قابل­توجهی به­بار آورد. عدم اختصاص بودجه کافی، کمبود کادر بهداشتی­و­درمانی، مسائل فرهنگی و باورهای پیشین مردم را شاید بتوان جزو این علل عدم توفیق دانست. البته موسسات و انجمن­های عام­المنفعه در تبریز بخشی از تغییرات بهداشت عمومی را برعهده گرفتند. مسئله اصلی این پژوهش تغییر و تحولات ساختاری بهداشت عمومی و شهری تبریز عصر رضاشاه است و به تبع آن سئوال اصلی پژوهش چگونگی استقرار و سازوکار اجرا و نتایج این تغییرات می­باشد. این مقاله با تکیه بر نشریات آن دوره، اسناد و منابع اصیل تاریخی به روش توصیفی - تبیینی، به بررسی این موضوع نشسته است.

کلیدواژه ها:

تبریز ، رضاشاه ، بلدیه ، نظام نامه ، بهداشت عمومی و شهری

نویسندگان

عباس قدیمی قیداری

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تبریز،تبریز، ایران.

رضا محمدی

دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران(ساکما)شناسه سند:۲۹۰۰۰۷۷۱۰، ۱۳۲۸ق؛۲۹۰۰۰۰۴۱۵، ۱۳۰۶؛ ۲۹۱۰۰۱۴۴۲، ۱۳۰۶ ...
  • مرکز اسناد ریاست جمهوری(مارجا) شناسه ۴۷ ...
  • مذاکرات مجلس شورای ملی، جلسه ۱۴۵، دوره ششم ؛ ۲۸/۶/۱۳۰۶ ...
  • روزنامه آذر: ش۱۳، ۱۳/جوزا/۱۳۰۳ ...
  • روزنامه انجمن، س۱، ش۱۴۶، ۲۷/شعبان/۱۳۲۵ ...
  • اطلاعات: ش۳۰۸، ۲۵/۶/۱۳۰۶؛ش۴۰۸، ۲۶/۱۰/۱۳۰۶؛ش۹۲۵، ۲۱/۹/۱۳۰۸؛ ش۱۹۸۳، ۷/۶/۱۳۱۲؛ ش۳۳۵۶، ۱۱/۱۰/۱۳۱۶ ...
  • تبریز: ش۱۴۵، ۳/۹/۱۳۰۹؛ ش۱۲۶، ۱۷/۱۲/۱۳۱۲ ؛ ش۱۰۴، ۱۲/۱۱/۱۳۱۵؛ ش۳۵، ۲۰/۴/۱۳۰۸ ...
  • شاهین: ش ۲۸۴، ۱۴/۱۱/۱۳۱۴؛ ش۳۳۴، ۲۶/۱۰/۱۳۱۵ ...
  • روزنامه فریاد آذربایجان: ش۴، ۱۸/۵/۱۳۰۴ ...
  • آبراهامیان، یرواند(۱۳۸۹)، تاریخ ایران مدرن، مترجم محمد ابراهیم فتاحی، تهران، ...
  • آدمیت، فریدون (۱۳۶۲)، امیرکبیر و ایران، تهران، خوارزمی ...
  • ابراهیم نژاد،هرمز(۱۳۹۶)، نوسازی پزشکی و بهداشت عمومی در دوره قاجار، ...
  • اسنادی از انجمن­های بلدی، تجار و اصناف(۱۳۸۰)، ج۲، به­کوشش رضا ...
  • اعتمادالسطنه،محمدحسن خان(۱۳۶۷)، مرآت البلدان، ج ۲، به­کوشش عبدالحسین نوایی و ...
  • الدر، جان(۱۳۳۳)، تاریخ میسیون آمریکایی در ایران، تهران، نور جهان ...
  • ترابی­فارسانی، سهیلا و مرتضی ابراهیمی(۱۳۹۳)،«بلدیه و بهداشت عمومی در دوره ...
  • توکلی­طرقی، محمد(۱۳۸۷)،«تجدد روزمره و آمپول تدین»، ایران­نامه، ش۴، س ۲۴ ...
  • روستایی، محسن(۱۳۸۲)، تاریخ طب و طبابت در ایران(از عهد قاجار ...
  • سیف،احمد(۱۳۷۳)، اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، تهران، چشمه ...
  • شهری، جعفر(۱۳۷۸)، تاریخ اجتماعی ایران در قرن سیزدهم،ج۳،تهران، رسا ...
  • عین­السلطنه، قهرمان میرزا(۱۳۷۴)، روزنامه خاطرات عین­السلطنه، ج۲، به­کوشش مسعود سالور ...
  • فلور، ویلم (۱۳۸۶)، سلامت مردم ایران در دوره قاجار، ترجمه ...
  • فلور، ویلم (۱۳۹۳)، بیمارستان­های ایران در زمان صفویه و قاجار، ...
  • فلور،ویلم (۱۳۷۱)، اتحادیه­های کارگری و قانون کار در ایران۱۹۴۱-۱۹۰۰،ترجمه ابوالقاسم ...
  • قریشی­زاده، محمدعلی (۱۳۹۳)، «تاریخچه روانپزشکی در تبریز»، روانپزشکی و روانشناسی ...
  • گنج­بخش زمانی،محسن(۱۳۸۹)،«توسعه بهداشت در اواخر دوره قاجار»، تاریخ پزشکی، س۲،ش۳ ...
  • لمتون،آن.کی.اس.(۱۳۷۹)، نظریه دولت در ایران، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران، گیو ...
  • لینگمن،ای.آر. (۱۳۹۵)،«گزارشی درباره وضعیت مالی و بازرگانی ایران»، در: وضعیت ...
  • مجتهدی،علی اصغر(۱۳۴۱)، تاریخ جمعیت شیروخورشیدسرخ تبریز، تبریز، شفیق ...
  • محمود میرزا قاجار(۲۰۲۰)، ضیاء المحمود، به کوشش شهرام کیانی، مقدمه ...
  • مختاری­اصفهانی،رضا(۱۳۹۲) «بلدیه و مشروطه­خواهی در ایران» در: انقلاب مشروطه ایران، ...
  • مشکور، محمد جواد (۱۳۵۲)، تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم ...
  • ملک زاده، الهام (۱۳۹۲)، موسسات خیریه رفاهی – بهداشتی در ...
  • ناطق، هما(۱۳۵۸)، مصیبت وبا و بلای حکومت، تهران، گستره ...
  • نفیسی، سعید(۱۳۴۴)، تاریخ شهریاری شاهنشاه رضاشاه پهلوی؛ از ۳ اسفند ...
  • نفیسی، نسرین و مهدی نفیسی(۱۳۸۰)، نبض حیات (در گذر طب ...
  • نمایش کامل مراجع