واکاوی لایه های معنایی در نگاره های فالنامه نسخه طهماسبی با رویکرد آیکونولوژی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 96

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFAVAT-24-3_006

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

فالنامه های مصور دوره صفوی از چند جنبه دارای اهمیت فراوانی هستند. با توجه به این­که فالنامه از نخستین نسخ موجود مکتب قزوین به شمار می­رود، نگاره­های آن از جنبه­ی سبک­شناختی دارای ارزش مطالعاتی بسیاری است. اهمیت دیگر آن به ارتباط بینامتنی نگاره­ها با متون چندگانه­ی عصر خویش که شکل­دهنده­ی مضامینی مختلف در یک راستای مشخص است، بازمی گردد و دیگر این­که هنر نگارگری برخلاف کارکرد معمولش در سنت کتاب­آرایی و تصویرسازی متون ادبی، این بار در کارکردی متفاوت ظاهرشده است. بدین ترتیب نگاره­های فالنامه به لحاظ معنامندی، از ساختاری چندلایه تشکیل شده اند. مسئله این است که چه لایه­های معنایی آشکار و پنهانی در نگاره­های فالنامه های عصر صفوی حضور دارند؟ در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیفی-تحلیلی، نگاره­های فالنامه نسخه طهماسبی (پراکنده) طبق الگوی آیکونولوژی، خوانش و در مراحل سه­گانه­ی آن مورد تحلیل قرار بگیرد. نتیجه این پژوهش نشان داد که وجود مضامین دینی و قرآنی و همچنین فراوانی این مضامین نسبت به دیگر مضامین در نگاره­های فالنامه طهماسبی (پراکنده) در جهت ایجاد این تلقی بوده که فالنامه کتابی منطبق بر سنت استخاره و در نتیجه از نظر شرع بدون اشکال است و در کنار آن نیز دیگر باورها از طریق مضامین غیردینی نگاره­ها فرصت حیات یافته­اند.

نویسندگان

سعید اخوانی

دانشگاه مازندران

فتانه محمودی

عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آزاد، ابو الکلام (۱۳۶۹)، ذوالقرنین یا کورش کبیر، ترجمه دکتر ...
  • آژند، یعقوب (۱۳۹۵)، نگارگری ایران، در ۲ مجلد، چاپ ۳، ...
  • آژند، یعقوب (۱۳۹۴)، مکتب نگارگری تبریز و «قزوین-مشهد»، چاپ ۲، ...
  • آژند، یعقوب (۱۳۷۹)، شکل گیری شیوه صفوی: مکتب تبریز، قزوین، ...
  • ابن خلدون (۱۳۴۰)، مقدمه، ترجمه پروین گنابادی، ج ۱ و ...
  • اشراقی، احسن (۱۳۷۹)، نقاشی­های دیواری گمشده کاخ­های شاه­تهماسب در قزوین، ...
  • افشار، ایرج (۱۳۸۳)، فالنامه، فرهنگ مردم، شماره ۱۰، صص ۷۶-۸۱ ...
  • امامی، کریم (۱۳۷۴)، داستان بازگشت یک شاهنامه نفیس، فصلنامه هنر، ...
  • باربارو و دیگران (۱۳۸۱)، سفرنامه ونیزیان در ایران، ترجمه منوچهر ...
  • باقری حسن­کیاده، معصومه و مهناز حشمتی (۱۳۹۳)، پیشگویی و طالع­بینی ...
  • بیانی، مهدی (۱۳۴۲)، مالک دیلمی، پیام نوین، دوره پنجم، شماره ...
  • بی­آزارشیرازی، عبدالکریم (۱۳۷۷)، نقد و بررسی آراء درباره ذوالقرنین، فصلنامه ...
  • بینیون، لورنس و همکاران (۱۳۷۶)، سیر نقاشی ایران، ترجمه محمد ...
  • خزایی، محمد (۱۳۸۱)، هنر اسلامی، مجموعه مقالات اولین همایش هنر ...
  • خلیلی، مریم (۱۳۸۸)، تحلیل تابلوی سفیران اثر هولباین بر اساس ...
  • دانش­پژوه، محمدتقی (۱۳۴۵)، یواقیت العلوم و دراری النجوم، بنیاد فرهنگ ...
  • رادفر، ابوالقاسم (۱۳۸۵)، تعاملات ادبیات و هنر در مکتب اصفهان، ...
  • ریشارد، فرانسیس (۱۳۸۳)، جلوه­های هنر پارسی، ترجمه روح­بخشان، وزارت ارشاد، ...
  • سرامی، قدمعلی (۱۳۸۳)، از رنگ گل تا رنج خار (شکل­شناسی ...
  • سودآور، ابوالعلاء (۱۳۸۰)، هنر دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمدشیرانی، کارنگ، ...
  • سیپک، ییری (۱۳۸۴)، ادبیات فولکلور ایران، ترجمه محمد اخگری، سروش ...
  • صفت­گل، منصور (۱۳۸۹)، ساختار نهاد و اندیشه دینی در عصر ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۳۹۳ ه.ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، در ...
  • عبدی، ناهید (۱۳۹۱)، درآمدیبرآیکونولوژی، سخن، تهران ...
  • فوران، جان (۱۳۸۶)، مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، رسا، تهران ...
  • قاضی­زاده، خشایار و زهرا شاقلانی­پور (۱۳۹۵)، تجلی امام رضا (ع) ...
  • قمی، قاضی احمد (۱۳۵۹)، گلستان هنر، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، ...
  • قمی، قاضی احمد (۱۳۸۳)، خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، دانشگاه ...
  • کاشفی، کمال الدین حسین (۱۳۱۷)، تفسیر حسینی یا مواهب علیه، ...
  • کن بای، شیلا (۱۳۷۸)، نقاشی ایرانی، ترجمه مهدی حسینی، نشر ...
  • گلسرخی، ایرج (۱۳۷۷)، تاریخ جادوگری، علم، تهران ...
  • لسان، حسین (۱۳۵۶)، تفال و تطیر، هنر و مردم، شماره ...
  • مجلسی، محمدباقر و محمدباقر بهبودی (۱۳۸۸)، بحارالانوار، جلد ۵۰، چاپ ...
  • میرزاابوالقاسمی، محمدصادق (۱۳۸۶)، زمستان در ادبیات و بازتاب آن در ...
  • نوروزی، جمشید و شهرام رمضانی (۱۳۹۴)، علل تعاملات سلاطین صفوی ...
  • نیکنام، حسین میرزا و محمدرضا صرفی (۱۳۸۱)، پیشگویی در شاهنامه، ...
  • هودت، پی ام و دیگران (۱۳۸۷)، تاریخ اسلام کمبریج، ترجمه ...
  • Ann Holly, Michael (۱۹۸۴), Panofsky and the Foundations of Art ...
  • Argan, Giulio Carlo & West, Rebecca (۱۹۷۵), Ideology and Iconology, ...
  • Canby, Sh (۱۹۹۹), The Golden Age of Persian Art, ۱۵۰۱-۱۷۲۲, ...
  • Farhad, Massumeh et al. (۲۰۱۰), Falnama: The Book of Omen, ...
  • Ferretti, Silvia (۱۹۸۹), Cassirer, Panofsky, and Warburg: Symbol, Art, and ...
  • Hasenmueller, Christine (۱۹۷۸), Panofsky, Iconography, and Semiotics Source, The Journal ...
  • Lavin, Irving (۱۹۹۰), Iconography as a Humanistic Discipline (“Iconography at ...
  • Panofsky, Erwin (۱۹۷۲), Study in Iconology (Humanistic Themes in the ...
  • Panofsky, Erwin (۱۹۵۵), Meaning in the Visual Arts, Double day ...
  • Tokatlian, Armen (۲۰۰۷), Falnamah: Livre Royal des Sorts, Gourcuff Gradenigo, ...
  • Walker, John A & Chaplin, Sarah (۱۹۹۷), Visual Culture: An ...
  • نمایش کامل مراجع