دلالت و مصداق «ولی دم» در آیه ۳۳ سوره اسراء

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 223

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTT-8-16_004

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

قرآن کریم حاوی آیات ناظر به امامت است؛ اما دلالت و مصادیق بعضی از این آیات، به روشنی مشخص نیست؛ مانند آیه *و لا تقتلوا النفس التی حرم الله الا بالحق و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا فلا یسرف فی القتل انه کان منصورا* (اسراء/۳۳). پژوهش حاضر، با بررسی منابع روایی و تفسیری فریقین و تحلیل دلالت­های آیه، درصدد تعیین دلالت و مصداق «ولی دم» است؛ نتیجه این که در کتب روایی شیعه، روایاتی از اهل بیت نقل شده که حضرت مهدی۷را فرزند امام حسین۷، وارث آن بزرگوار و منتقم خونشان معرفی کرده است؛ زیرا امام حسین۷ نفس محترمه و مصداق برجسته مظلومی هستند که خداوند وعده انتقامش را داده است. همچنین روایات فریقین، تاکید دارند که ولی دم باید وارث مقتول و از نزدیکان مقتول و یا فرزندان و وابستگان نسبی و دارای اختیار برای قصاص، بخشش و یا دیه و هر تصمیم دیگری باشد. اگر وارثی برای مقتول نباشد، حاکم جامعه ولی دم مقتول محسوب می شود. پس برفرض این که کسی مدعی شود در زمان ظهور وارثی نیست که ولی دم امام حسین ۷ باشد، طبعا حضرت مهدی۷ که تنها امام معصوم حاکم هستند، مصداق حقیقی ولی دم برای امام حسین۷ خواهند بود.

نویسندگان

محمدجواد توکلی خانیکی

استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشکده علوم قرآنی مشهد

فهیمه مرادی

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نتیجهنفس محترمه با اوصافی چون: مومن، مسلمان، اهل ذمه، کفار ...
  • در کتب روایی شیعه، روایاتی از اهل بیت نقل شده ...
  • مجموع روایات فریقین تاکید دارند که ولی دم باید وارث ...
  • کشتن غیر قاتل، مثله کردن قاتل، کشتن انسانی علاوه بر ...
  • منابع* قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۳)، قم: دفتر ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۸۵). علل الشرائع، قم: کتاب ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۸ ق)، عیون اخبار الرضا ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۹۵ ق)، کمال الدین و ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (۱۴۱۳)، من لا یحضره الفقیه، ...
  • ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی (۱۳۷۹ ق)، مناقب آل ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ ق)، معجم مقاییس اللغه، تصحیح: عبدالسلام ...
  • ابن قولویه، جعفر بن محمد (۱۳۷۷ ش)، کامل الزیارات، مترجم: ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ق)، لسان العرب، تصحیح: ...
  • ابواسحاق الزجاج، ابراهیم بن السری بن سهل (۱۴۰۸)، معانی القرآن ...
  • ابومنصور الماتریدی، محمد بن محمد بن محمود (۱۴۲۶)، تفسیر الماتریدی ...
  • اشکوری، محمد بن علی(۱۳۷۳)، تفسیر شریف لاهیجی، مصحح: جلالالدین محدث، ...
  • آقایی نیا، حسین (۱۳۸۴)، جرائم علیه اشخاص، تهران: نشر میزان ...
  • آلوسی، شهاب الدین محمود (۱۴۱۵)، روح المعانی فی تفسیر القرآن ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان (۱۴۱۵ ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، ...
  • بغوی، ابو محمد الحسین بن مسعود (۱۴۱۷)، معالم التنزیل فی ...
  • بیضاوی، ناصرالدین ابوسعید عبدالله بن عمر (۱۴۱۸)، تفسیر بیضاوی، محقق: ...
  • ثعلبی، احمد بن محمد بن ابراهیم (۱۴۲۲)، الکشف والبیان عن ...
  • ثقفی تهرانی، محمد (۱۳۹۸ ق)، روان جاوید در تفسیر قرآن ...
  • جکنی الشنقیطی، محمد الامین بن محمد المختار (۱۴۱۵)، اضواء البیان ...
  • حسینی همدانی، محمد (۱۴۰۴)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، محقق: ...
  • حلی، حسن بن سلیمان بن محمد (۱۴۲۱ ق)، مختصر البصائر، ...
  • حویزی، عبد علی بن جمعه (۱۴۱۵ ق)، تفسیر نور الثقلین، ...
  • خازن، علاءالدین علی بن محمد بن ابراهیم (۱۴۱۵)، تفسیر الخازن، ...
  • خدا مراد، سلیمیان (۱۳۸۸ ش)، فرهنگ نامه مهدویت، تهران: بنیاد ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۸۵)، فرهنگ متوسط دهخدا، تهران: دانشگاه تهران ...
  • راغب اصفهانی. حسین بن محمد (۱۴۱۲ ق)، مفردات الفاظ القرآن، ...
  • رضا، محمد رشید (۱۴۱۴ ق)، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر ...
  • سیوطی، عبدالرحمان بن ابیبکر (۱۴۰۴ ق)، الدر المنثور فی التفسیر ...
  • شافعی، ابوعبدالله محمد بن ادریس (۱۴۲۸)، تفسیر شافعی، تحقیق: احمد ...
  • شاهعبدالعظیمی، حسین (۱۳۶۳)، تفسیر اثناعشری، تهران: میقات ...
  • الشریف الرضی، محمد بن حسین (۱۳۹۱)، نهج البلاغه، ترجمه محمد ...
  • صابونی، محمدعلی (۱۴۱۷)، صفوه التفاسیر، قاهره: دار الصابونی للطباعه والنشر ...
  • صادقی تهرانی، محمد (۱۴۱۹)، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۷۴)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمدباقر ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن(۱۳۹۰ ق)، اعلام الوری باعلام الهدی (ط- ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۴۱۲ ق)، جامع البیان فی تفسیر ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۳۷۵)، مجمع البحرین، تصحیح: احمد حسینی ...
  • طیب، عبدالحسین (۱۳۶۹)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام ...
  • عزیزی، عباس (۱۳۸۱)، فضایل و سیره امام حسین در کلام ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ ق)، تفسیر العیاشی، تحقیق: هاشم ...
  • فخرالدین الرازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (۱۴۲۰)، مفاتیح الغیب، بیروت: ...
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی(۱۴۱۵)، تفسیر صافی، تصحیح: حسین ...
  • قرشی بنابی، علیاکبر (۱۳۷۵)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، ...
  • قرطبی، ابوعبدالله (۱۳۴۸)، الجامع لاحکام القرآن، تحقیق: احمد البردونی وابراهیم ...
  • قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (۱۳۶۸)، تفسیر کنز الدقائق و ...
  • قمی، علی بن ابراهیم (۱۴۰۴ ق)، تفسیر القمی، تصحیح: طیب ...
  • کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی (۱۴۰۵ ق)، المصباح للکفعمی (جنه ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ ق)، الکافی، تصحیح: علی اکبر ...
  • کوفی، فرات بن ابراهیم (۱۴۱۰ ق)، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق: ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۳۷۸)، مهدی موعود (ترجمه جلد ۵۱ ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳ ق)، بحار الانوار، بیروت: دار ...
  • مراغی، احمد بن مصطفی (۱۳۶۵)، تفسیر المراغی، مصر: شرکه مکتبه ...
  • مصطفوی، حسن (۱۳۶۸)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت ...
  • موسوی اصفهانی، سید محمدتقی (۱۳۷۹)، مکیال المکارم فی فوائد الدعاء ...
  • نوری، حسین بن محمدتقی (۱۴۰۸ ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط ...
  • یحیی بن سلام بن ابی ثعلبه (۱۴۲۵)، تفسیر یحیی بن ...
  • یزدی حائری، علی (۱۴۲۲ ق)، الزام الناصب فی اثبات الحجه ...
  • نمایش کامل مراجع