غنی سازی کار-خانواده: الگویی از پیشایندها و پیامدها

پژوهش های مرتبط با دو حوزه کار و خانواده، از رویکردهای تعارض محور به رویکردهای تعادل محور و امروزه به غنی سازی این دو حوزه تغییر دیدگاه داده است. در غنی سازی کار- خانواده و غنی سازی خانواده -کار تصور بر این است که کار و خانواده به یکدیگر وابسته اند؛ بنابراین تجربه، منابع، مهارت ها و فرصت های به دست آمده در محل کار، زندگی خانوادگی فرد را بهبود می بخشد و  برعکس خلق و خو و رفتار مثبت و حس موفقیت در زندگی شخصی بر عملکرد افراد در محیط کار اثرگذار است. پژوهش حاضر به بررسی پیشایندها و پیامدهای غنی سازی کار- خانواده پرداخته است. پیشایندهای مستخرج از ادبیات تحقیق عبارتند از حمایت اجتماعی، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های شغل است که در این تحقیق، از طریق تعهد سازمانی بر غنی سازی کار-خانواده و غنی سازی خانواده -کار تاثیر می گذارند. پیامدهای مدنظر نیز عبارتند از رفتارهای نوآورانه، رضایت از زندگی و رضایت شغلی که غنی سازی کار-خانواده و غنی­سازی خانواده -کار از طریق سرمایه روان شناختی و ویژگی­های عاطفی اجتماعی بر آن ها تاثیر می گذارند. جامعه آماری پژوهش را ۲۲۰ نفر از کارکنان پردیس فارابی دانشگاه تهران تشکیل می دهند. روش پژوهش توصیفی-همبستگی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه­های استاندارد هریک از متغیرهای پیشایند و پیامد می­باشد نمونه آماری ۱۳۹ نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شد. داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS و SMART PLS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد از میان پیشایندهای مورد بررسی، حمایت اجتماعی و ویژگی های شخصیتی با غنی سازی کار-خانواده و خانواده-کار و ویژگی های شغل تنها با غنی سازی خانواده-کار از طریق تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی دار دارند. هم چنین هر دو بعد غنی سازی کار-خانواده با پیامدهای در نظرگرفته شده رابطه معنی داری ندارند. با توجه به نتایج پژوهش، تطبیق برنامه های شغلی کارکنان با مسئولیت های خانوادگی آن ها، اعطای تسهیلات مختلف مربوط به محیط کار و نیز زندگی شخصی آن ها، برگزاری دوره های محتلف آموزشی برای تغییر نگرش و باورهای افراد و به طور کلی ارائه حمایت های متنوع سازمانی پیشنهاد می گردد.