بررسی و تحلیل کارکرد موسیقی در تصویر های شعری حافظ رجب برسی حلی (نمونه های مورد مطالعه: مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 91

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JALL-14-4_001

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

موسیقی یکی از مهم­ترین عناصر سازنده شعر است که سبب رستاخیز کلمات و تشخص واژه­ها می شود. حافظ رجب برسی حلی (۷۴۴- ۸۱۳ه.ق)، یکی از شاعران عصر مملوکی است که در مدح و رثای اهل بیت (ع) اشعاری بلیغ و نغز سروده و موسیقی در کلام او، جلو­ه­ای خاص دارد. ضرورت این پژوهش تبیین کارکرد معنایی انواع موسیقی در شعر و تبیین جایگاه ادبی برسی حلی به­عنوان یک شاعر شیعی است که شعرش علاوه بر مضمون والا از زیبایی­های لفظی و ساختاری در خدمت معنا برخوردار است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل کارکرد معنایی و زیباشناختی موسیقی در تصویرسازی­های حلی است. در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، یافته­ها نشان داد که برسی با آگاهی از تاثیر موسیقی بر روان خوانندگان و آگاهی از جنبه­های زیباشناختی موسیقی، در بهره­گیری از موسیقی بیرونی و درونی موفق عمل کرده است؛ در حوزه موسیقی بیرونی به­خوبی توانسته میان مضامین شعری خود و وزن و بحر انتخابی، هماهنگی برقرار کند که این هماهنگی، باعث ایجاد پیوندی مستحکم میان شعر او و موسیقی آن شده است؛ برسی برای ایجاد تاثیرات مختلف در خوانندگان و آفرینش فضاهای گوناگون به زیبایی و درستی از قافیه که هر کدام آهنگ مخصوص به خود را دارد بهره­برده­است؛ در حیطه ی موسیقی درونی نیز شاعر به شیوه ی هنری هم از موسیقی اصوات مانند تکرار و جناس و هم از موسیقی معنوی مانند مراعات النظیر، تلمیح و دیگر آرایه­های بدیعی موسیقی آفرین استفاده کرده که باعث توافق، انسجام و هارمونی کلام شاعر شده و جلو­های موسیقایی خاصی در شعرش به­نمایش گذاشته که گوش نوازی و سحرانگیزی نغمه­ها و آواها، به لذت روحی مخاطب و در نتیجه انتقال هر چه بهتر معنا به ذهن او کمک شایانی می­کند

کلیدواژه ها:

کارکرد زیبایی شناختی- معنایی ، موسیقی درونی ، موسیقی بیرونی ، . شعر متعهد اهل بیت ، برسی حلی

نویسندگان

علی جوادی

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

حجت اله فسنقری

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

عباس گنجعلی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

سید مهدی نوری

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریمابوستیت، شحات محمد عبدالرحمن. (۱۹۹۴). دراسه منهجیه فی علم ...
  • افندی اصفهانی، عبدالله. (۱۴۰۱). ریاض العلماء. تحقیق: السیداحمدالحسینی الاشکوری. مطبعه ...
  • انیس، ابراهیم. (۱۹۵۲). موسیقی الشعر. الطبعه الثانیه. مکتبه الانجلو المصریه ...
  • البرسی، رجب. (۲۰۱۵). دیوان الحافظ رجب البرسی الحلی. تحقیق حیدر ...
  • تفتازانی، مسعود بن عمر. (۱۴۱۲). شرح المقاصد. تحقیق: عبدالرحمن عمیره. ...
  • الجاحظ ابو عثمان، عمرو بن بحر. (۱۹۹۰). البیان و التبیین. ...
  • جرجانی، عبدالقاهر (۱۳۶۱). اسرار البلاغه. ترجمه: جلیل تجلیل. تهران: انتشارات ...
  • جندی، علی. (۱۹۵۴). الشعراء و انشادالشعر. مصر: دارالمعارف ...
  • حسنی، حمید. (۱۳۸۳). عروض و قافیه عربی. تهران: انتشارات علمی ...
  • الدمامینی، بدرالدین محمد بن ابی بکر. (۱۹۹۴). العیون الغامزه علی ...
  • ربابعه، موسی. (۲۰۰۸). تشکیل الخطاب الشعری. اردن: موسسه حماده للدراسات ...
  • سلطانی، محمد علی. (۲۰۰۸). المختار من علوم البلاغه و العروض. ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۹۶). موسیقی شعر. چاپ هفدهم.تهران: آگاه ...
  • الطیب، عبدالله. (۱۹۹۱). المرشد الی فهم اشعار العرب و صناعتها، ...
  • العاکوب، عیسی علی. (۲۰۰۲). العاطفه و الابداع الشعری. الطبعه الاولی. ...
  • عباس، حسن. (۱۹۹۸). خصائص الحروف العربیه و معانی­ها. منشورات اتحاد ...
  • عبدالحمید، محمد. (۲۰۰۵). فی ایقاع شعرنا العربی و بیئته. ط۱. ...
  • عبداللطیف، محمد حماسه. (۲۰۰۱). اللغه وبناء الشعر. القاهره: دار غریب ...
  • عبدالله موسی، صفاء. (۲۰۰۸). ظاهره التکرارفی شعرالشاب الظریف. جامعه آل ...
  • العربی، عمیش. (۲۰۰۵). خصائص الایقاع الشعری. بحث فی الکشف عن ...
  • عوجیف، سمیر. (۲۰۱۵). جمالیه التشکیل الشعری -ابوتمام نموذجا-. وهران: جامعه ...
  • عزالدین، علی السید. (۱۹۸۶). التکریر بین المثیر و التاثیر. الطبعه ...
  • قویمی، مهرنوش. (۱۳۸۳). آوا و القاء رهیافتی به شعر اخوان ...
  • القیروانی، ابن رشیق. (۱۹۸۱). العمده فی صناعه الشعر، المحقق: محمدمحیی ...
  • الهاشمی، احمد. (۲۰۰۱). جواهر البلاغه. قم: مکتب نوید الاسلام ...
  • رضایی، رضا. (۱۳۹۴). «بلاغت اسلوب تکرار در مضامین طنز محمد ...
  • کاظم الهوادی، مشکور (۲۰۱۱). الجناس فی نهج البلاغه دراسه فی ...
  • اللبدی، محمد سمیر نجیب. (۱۴۲۸). «العدد بین الحساب و اللغه»، ...
  • نعمتی قزوینی، معصومه. (۲۰۰۶). «تحلیل ساختاری و محتوایی اشعار منثور ...
  • نمایش کامل مراجع