تفاوت سیره عملی امام علی (ع) دربرخورد با انواع مخالفان

سلوک سیاسی امیرالمومنین بر پایه ی معنویت است و از سلوک معنوی او جدا نیست رفتارهای سیاسی امیر المومنین اولا تا حد ممکن با مخالفان خودش، حتی با دشمنان خودش مدارا کرد. اینی که میبینید امیر المومنین سه جنگ را در دوران حدود پنج سال حکومت خود مجبور شد و تحمل کرد، بعد از این بود که همه ی مداراهای لازم انجام گرفته بود. امیر المومنین کسی نبود که بدون رعایت مداراهای لازم با مخالفان، اول دست به شمشیر ببردیکی از خصوصیات]سلوک سیاسی [ دیگر این بزرگوار ]امام علی(ع)[ هم این است که رفتارش با مخالفان و معارضان یک جور نیست؛ همه را به یک چوب نمیراند. امیرالمومنین فرق میگذارد بین افرادی و جریانهائی، با افرادی و جریانهای دیگری. درباره ی خوارج - البته در مقابل انحراف و انحطاط و توسل به ظواهر دینی - بدون اعتقاد، علی ایستاد؛ هم در مقابل معاویه ایستاد - آنوقتی که قرآنها را سر نیزه کردند، امیرالمومنین فرمود: والله این مکر است، این خدعه است، این فریب است؛ اینها به قرآن اعتقادی ندارند - هم در آن وقتی که خوارج با آن ظواهر دینی، با آن صوت حزین قرآنخوانی در مقابل حضرت قرار گرفتند، حضرت ایستاد. یعنی آنجائی که کسانی بخواهند با ظواهر دینی کار بکنند و پیش بروند، امیرالمومنین می ایستاد؛ حالا چه معاویه بود، چه خوارج بود؛ تفاوتی نمیکرد. اما در عین حال یک جور با اینها برخورد نمیکرد. ایستادگی بود، اما نصیحت امیرالمومنین و رفتار خود او همیشه این بود. لذا فرمود »لاتقاتلوا الخوارج بعدی«؛ بعد از من با خوارج نجنگید؛ جنگ با خوارج نکنید؛ »فلیس من طلب الحق فاخطاه کمن طلب الباطل فادرکه«؛ آن کسی که دنبال حق هست، منتها اشتباه میکند - دنبال حق است؛ از روی جهالت، از روی قشریگری خطا میکند، اشتباه میکند - او مثل کسی نیست که دنبال باطل میرود و به باطل میرسد؛ اینها یک جور نیستند.(فرازی ازبیانات رهبری درخطبه هاینمازجمعه تهران(۱۳۸۸/۰۶/۲۰/