هابر ماس و گفتگوی ادیان

گفت و گوی ادیان و همزیستی مسالمت آمیز در دنیای مدرن حیاتی است. هابرماس، در پی درک حقایق و ارزش های اعتقاد دینی، می خواهد فضای عمومی برای همهی شهروندان منجمله شهروندان ادیان مختلف فضایی قابل تحمل باشد. راهبرد وی در این خصوص همان توسعهی عقلانیت مشترک است که در درون حوزهی عمومی و زیست جهان و به کمک کنش ارتباطی و دموکراسی مشورتی حاصل می گردد. در مقایسه با دیدگاه قبلی اش، هابرماس اکنون موضع مثبتی نسبت به نقش ادیان در حوزه عمومی اتخاذ می کند که نه تنها حاکی از یک حرکت مناسب و سنجیده در تعدیل دیدگاه نظری خودش در پرتو مبانی فکریش است، بلکه همچنین تلاش می کند که ناکارآمدی رویکردهای مدرنیته و سکولار نسبت به ادیان را اثبات کند. در واقع، فلسفه ی هابرماس در طلب فهم متقابل بین الاذهانی در حوزهی عمومی است که به مردم ادیان مختلف امکان می دهد که گفتمانی آزاد و فارغ از هر گونه اجبار و محدودیت داشته باشند. بنابراین، در این مقاله رویکرد هابرماس با توجه به موارد زیر بیشتر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد: -۱ شناخت تحول دیدگاه هابرماس درباره ی نقش دین در زندگی عمومی؛ -۲ مدل دموکراسی مشورتی مطرح شده ی او؛ -۳ چگونه این مدل می تواند برای رفع تنش ها و کشمکش ها در جوامع کنونی به کار رود.