تحلیل خصوصیات هیدروژئومورفیک زیرحوضه ها در حساسیت فرسایش پذیری خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز الندچای، شمال غرب ایران)
محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 14، شماره: 3
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 97
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ESRJ-14-3_006
تاریخ نمایه سازی: 1 آبان 1402
چکیده مقاله:
هدف اصلی از تحقیق حاضر بررسی و تحلیل نقش شاخص های هیدروژئومورفیک در حساسیت فرسایش پذیری زیرحوضههای حوضه آبریز الندچای واقع در شهرستان خوی میباشد. برای نیل به این هدف، ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی ۵/۱۲ متر به ۱۵ زیرحوضه تقسیم گردید. در مرحله بعد ۱۲ پارامتر هیدروژئومورفیک جهت بررسی فرسایش پذیری زیرحوضهها مورد ارزیابی قرار گرفتند. پارامترهای مورد بررسی عبارت بودند از: تراکم هکشی، فراوانی آبراهه، نسبت انشعاب، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ضریب فشردگی، نسبت کشیدگی، نسبت مدور بودن، ضریب شکل، برجستگی و نسبت شیب. در ادامه از یک روش رتبه بندی ژئومورفومتریک به منظور رتبه بندی پارامترها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که زیرحوضههای ۱، ۳ و ۴ از نظر پارامترهای مورد بررسی بالاترین امتیاز را داشته که بیانگر فرسایش پذیری بالای این زیرحوضهها می باشد. این زیرحوضهها با مساحتی بالغ بر ۲۵۷ کیلومترمربع، ۲۲ درصد از کل مساحت حوضه آبریز را شامل می شوند. در گام بعدی جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه و ارتباط آن با فرسایش پذیری زیرحوضهها از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده شد. جهت استخراج کاربری های منطقه از روش های طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده گردید. بررسی نقشه های کاربری تهیه شده نشان داد که کلاس کاربری مناطق ساخته شده (شهری - روستایی) در طول دوره آماری مورد مطالعه روند افزایشی داشته است، به طوری که از ۱۰۲۸ هکتار در سال ۱۹۸۵ به ۳۳۹۳ هکتار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی هر یک از زیرحوضهها با فرسایش پذیری آنها نیز نشان داد که در زیرحوضههای بالادست حوضه آبریز الندچای تغییر کاربری اراضی(افزایش زمین های کشاورزی) و یا استفاده نامناسب و بیش از اندازه از ظرفیت مراتع منطقه، در تشدید فرسایش پذیری زیرحوضهها موثر می باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
توحید رحیم پور
گروه ژئومورفولوژی - دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی - دانشگاه تبریز - تبریز - ایران
محمدحسین رضائی مقدم
گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سیداسداله حجازی
گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
خلیل ولیزاده کامران
گروه سنجش ازدور و GIS، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :