تحلیل خصوصیات هیدروژئومورفیک زیرحوضه ها در حساسیت فرسایش پذیری خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز الندچای، شمال غرب ایران)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 97

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ESRJ-14-3_006

تاریخ نمایه سازی: 1 آبان 1402

چکیده مقاله:

هدف اصلی از تحقیق حاضر بررسی و تحلیل نقش شاخص های هیدروژئومورفیک در حساسیت فرسایش پذیری زیرحوضه­های حوضه آبریز الندچای واقع در شهرستان خوی می­باشد. برای نیل به این هدف، ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی ۵/۱۲ متر به ۱۵ زیرحوضه تقسیم گردید. در مرحله بعد ۱۲ پارامتر هیدروژئومورفیک جهت بررسی فرسایش پذیری زیرحوضه­ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. پارامترهای مورد بررسی عبارت بودند از: تراکم هکشی، فراوانی آبراهه، نسبت انشعاب، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ضریب فشردگی، نسبت کشیدگی، نسبت مدور بودن، ضریب شکل، برجستگی و نسبت شیب. در ادامه از یک روش رتبه بندی ژئومورفومتریک به منظور رتبه بندی پارامترها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که زیرحوضه­های ۱، ۳ و ۴ از نظر پارامترهای مورد بررسی بالاترین امتیاز را داشته که بیانگر فرسایش پذیری بالای این زیرحوضه­ها می باشد. این زیرحوضه­ها با مساحتی بالغ بر ۲۵۷ کیلومترمربع، ۲۲ درصد از کل مساحت حوضه آبریز را شامل می شوند. در گام بعدی جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه و ارتباط آن با فرسایش پذیری زیرحوضه­ها از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده شد. جهت استخراج کاربری های منطقه از روش های طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده گردید. بررسی نقشه های کاربری تهیه شده نشان داد که کلاس کاربری مناطق ساخته شده (شهری - روستایی) در طول دوره آماری مورد مطالعه روند افزایشی داشته است، به طوری که از ۱۰۲۸ هکتار در سال ۱۹۸۵ به ۳۳۹۳ هکتار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی هر یک از زیرحوضه­ها با فرسایش پذیری آن­ها نیز نشان داد که در زیرحوضه­های بالادست حوضه آبریز الندچای تغییر کاربری اراضی(افزایش زمین های کشاورزی) و یا استفاده نامناسب و بیش از اندازه از ظرفیت مراتع منطقه، در تشدید فرسایش پذیری زیرحوضه­ها موثر می باشد.

نویسندگان

توحید رحیم پور

گروه ژئومورفولوژی - دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی - دانشگاه تبریز - تبریز - ایران

محمدحسین رضائی مقدم

گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

سیداسداله حجازی

گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

خلیل ولیزاده کامران

گروه سنجش ازدور و GIS، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آمانی، م. و نجفی­نژاد، ع.، ۱۳۹۳. اولویت بندی زیرحوزه ها ...
  • ثقفی، م. و رضائی­مقدم، م.ح.، ۱۳۹۶. مبانی ژئومورفولوژی رودخانه ای، ...
  • رحیم­پور، ت.، ۱۴۰۰. تحلیل تغییرات فضایی حساسیت خطر سیل و ...
  • رحیم­پور، ت.، رضائی­مقدم، م.ح.، حجازی، س.ا. و ولیزاده کامران، خ.، ...
  • رضائی­مقدم، م.ح.، حجازی، س.ا.، ولیزاده کامران، خ. و رحیم­پور، ت.، ...
  • رسولی، ع.ا.، ۱۳۸۷. مبانی سنجش از دور کاربردی با تاکید ...
  • رفاهی، ح.، ۱۳۸۵. فرسایش آبی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه ...
  • روستایی، ش.، نیک­جو، م.ر. و حبیب­زاده، ا.، ۱۳۸۹. بررسی فرسایش ...
  • فاطمی، س.ب. و رضائی، ی.، ۱۳۹۱. مبانی سنجش از دور، ...
  • فرهت­جاه، ب.، ۱۳۸۱. دورسنجی و سیستم های اطلاعات جغرافیایی، کریستوفر ...
  • فلاح، م.، محمدی، م. و کاویان، ع.، ۱۳۹۴. اولویت بندی ...
  • مکرم، م.، درویشی بلورانی، ع. و نگهبان، س.، ۱۳۹۶. ارتباط ...
  • Altaf, S., Meraj, G. and Romshoo, A.A., ۲۰۱۴. Morphometry and ...
  • Bisht, S., Chaudhry, S., Sharma, S. and Soni, S., ۲۰۱۸. ...
  • Bolstad, P.V. and Lillesand, T.M., ۱۹۹۱. Rapid maximum likelihood classification, ...
  • CSIRO., ۲۰۰۳. Australia Advances Soil Cancer, Series Eight, Internet. ...
  • Dar, R.A., Chandra, R. and Romshoo, S.A., ۲۰۱۳. Morphotectonic and ...
  • Doe, W.W. and Jones, D., ۱۹۹۹. the soil erosion model ...
  • Faniran, A., ۱۹۶۸. the index of drainage intensity – a ...
  • Farhan, Y. and Anaba, O., ۲۰۱۶. Flash flood risk estimation ...
  • Feng, X., Wang, Y., Cheng, L., Fu, B. and Bai, ...
  • Hadely, R.F. and Schumm, S.A., ۱۹۶۱. Sediment sources and drainage ...
  • Harlin, J.M. and Wijeyawickrema, C., ۱۹۸۵. Irrigation and groundwater depletion ...
  • Horton, R.E., ۱۹۴۵. Erosional development of streams and their drainage ...
  • Kadam, A.K., Jaweed, T.H., Kale, S.S., Umrikar, B.N. and Sankhua, ...
  • Kiran, V.S.S. and Srivastava, Y.K., ۲۰۱۲. Check dam construction by ...
  • Lillesand, T.M. and Kiefer, P.W., ۱۹۹۴. Remote sensing and image ...
  • Lim, K.J., Sagong, M., Engel, B.A., Tang, Z., Choi, J. ...
  • Luo, W., ۱۹۰۰. Quantifying groundwater sapping landforms with a hypsometric ...
  • Mausel, P.W., Kramber, W.J. and Lee, J.K., ۱۹۹۰. Optimum band ...
  • Mesa, L.M., ۲۰۰۶. Morphometric analysis of a subtropical Andean basin ...
  • Montgomery, D.R. and Dietrich, W.E., ۱۹۸۹. Source areas, drainage density, ...
  • Morgan, R.P.C. and Nearing, M.A., ۲۰۱۱. The future role of ...
  • Pant, N., Kumar Dubey, R., Bhatt, A., Prakash Rai, S., ...
  • Rather, M.A., Satish Kumar, J., Farooq, M. and Rashid, H., ...
  • Schumm, S.A., ۱۹۵۶. Evolution of drainage systems and slopes in ...
  • Singh, N. and Singh, K.K., ۲۰۱۷. Geomorphological analysis and prioritization ...
  • Toy, T.J., Foster, G.R. and Renard, K.G., ۲۰۰۲. Soil erosion: ...
  • Verstappen, H., ۱۹۸۳. The applied geomorphology. Enschede (The Netherlands). International ...
  • Wang, L., Huang, J., Du, Y., Hu, Y. and Han, ...
  • Youssef, A.M., Pradhan, B. and Hassan, A.M., ۲۰۱۱. Flash flood ...
  • نمایش کامل مراجع