بررسی پویای انتقال نابرابری منطقه ای در ایران (مطالعه موردی :استانهای ایران)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63

فایل این مقاله در 36 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQE-17-1_004

تاریخ نمایه سازی: 27 آبان 1402

چکیده مقاله:

روش­های معمول اندازه­گیری نابرابری منطقه­ای، نمی­توانند تحولات درونی کشور را از حیث جابه­جایی در گروه­های مختلف توسعه، منعکس کنند و شاخص­های نابرابری برای نشان دادن پویایی توزیع نابرابری کارآمد نیستند. به همین منظور در  این مطالعه به بررسی پویایی انتقال نابرابری منطقه­ای در کشور طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۵ با استفادهاز شاخص ترکیبی توسعه­یافتگی منطقه­ای (CIRD) و روش چگالی کرنال تصادفی پرداخته می­شود. از آنجا که نابرابری منطقه­ای پدیده­ای چندبعدی است، در مرحله اول با انتخاب ۲۵ نماگر در پنج بعد شامل اقتصاد کلان (MEI)، علم و نوآوری (SII)، پایداری زیست محیطی (ESI)، سرمایه انسانی (HCI) و خدمات عمومی (PFI) و با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی دو­مرحله­ای (PCA) به ایجاد شاخصترکیبی نابرابری پرداخته می­شود. سپس در مرحله دوم با استفاده از رویکرد تحلیلی ناپارامتریک پویایی توزیع درونی و روش چگالی کرنال تصادفی، فرضیه­ی همگرایی شاخص  CIRD استان­های ایران آزمون و سپس براساس چگالی ارگودیک، تعادل در بلندمدت نشان داده می­شود. همچنین در این مرحله جهت امکان اتخاذ سیاست­های دقیق و درست منطقه­ای، پویایی توزیع و فرایند همگرایی یا واگرایی استان­های ایران برای هر پنج بعد در سه دوره متوالی (۸۵ و ۹۵) به صورت جداگانه بررسی شده است. با توجه به نتایج مرحله اول، در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵ بالاترین سطح توسعه­یافتگی مربوط به استان تهران و پایین­ترین سطح توسعه­یافتگی مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. براساس نتایج مرحله دوم که به بررسی پویایی انتقال نابرابری منطقه­ای در کشور طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۵ پرداخته است، در سال اول (۱۳۸۵) چند وجهی آشکار نیست و با توجه به نمودار چگالی کرنل، میزان شاخص CIRD حدود ۷۰ درصد استان­ها بین مقدار ۱/۱- و ۱/۰- است و مابقی در ادامه دنباله سمت راست در سطحی بالاتر از مقدار ۱/۰- توزیع شده است و در توزیع کرنل یک فرآیند تمایل به همگرایی مشاهده می­شود و نمودار به سمت تک قله­ای گرایش دارد و یک قله کوچک در حدود مقدار ۳ ولی قله اصلی در مقدار حدود ۰.۶- متمرکز شده است. در سال دوم (۱۳۹۰) نیز با توجه به نمودار چگالی کرنل، منحنی به وضوح الگوی ماهیت سه­قله­ای را نشان می­دهد و گرایش فزاینده کوچک اما روشن در توزیع این سال نسبت به سال ۱۳۸۵ وجود دارد. در این سال توزیع یکنواخت قبلی در بیشترین سطح به دو بخش تقسیم می­شود، یک قله در حدود مقدار ۱ و قله دیگر در حدود مقدار ۳ است اما قله اصلی همچنان همان مقدار ۶/۰- با تقریب ۵۵ درصد استان­ها باقی مانده است. بر اساس نمودار در سال آخر (۱۳۹۵)، الگوی چندبعدی باقی می­ماند و تحرک در گروهای سطح پایین­تر وجود ندارد اما در سطح بالاتر، شاخص CIRD حدود ۴۵ درصد استان­ها در حدود مقدار ۴/۰ را در بر می­گیرد. که این سال به وضوح با الگوی چگالی دوقله­ای مواجه است که نشان­دهنده آن است که استان­های کشور از لحاظ توسعه­یافتگی به دو سطح تقریبا نزدیک به یکدیگر تمایل دارند بدین صورت که استان­های سطح پایین از لحاظ توسعه­یافتگی به مقدار ۶/۰-گرایش دارند و مقدار شاخص CIRD استان توسعه یافته­تر به حدود مقدار ۴/۰ تمایل دارند. این سه منحنی نشان می­دهد که استان­ها از لحاظ توسعه­یافتگی تمایل به همگرایی به سمت چندین ارزش متفاوت CIRD دارند. همچنین با توجه به نتایج پویایی توزیع ، استان­های کشور در سال ۱۳۸۵ از الگوی چگالی تک­قله­ای و در سال ۱۳۹۵ از الگوی چگالی دو قله­ای در سطوح شاخص نابرابری پایین و میانه پیروی می­کنند و نیز درشاخص توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور طی سال ­های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ واگرا می­باشد. بدین معنا که طی این سال­ها، استان­های کشور از توسعه­یافتگی پایین به دو گروه کلی توسعهیافتگی میانه و توسعهیافتگی پایین و تقریبا نزدیک به یکدیگر تﻘسیمبندی شده­اند.

کلیدواژه ها:

شاخص PCA ، CIRDدو مرحله ای ، همگرایی ، پویایی توزیعT چگالی کرنال تصادفی

نویسندگان

مرضیه احمدی

دانش آموخته دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران

علی فلاحتی

دانشیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران.

سهراب دل انگیزان

دانشیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Afshari, Z., (۱۹۹۹). Investigating the Convergence of Iranian Provinces (Solo ...
  • Akbari, N., & Moayedfar, R. (۲۰۰۴). Investigating Per-Capita Income Convergence ...
  • Alami, Z., & Ranjbar, O. (۲۰۱۳). Testing Club Convergence between ...
  • Barati, J., & Karimi Moghari, Z. (۲۰۱۶). Determining the Level ...
  • Bartkowska, M., & Riedl, A. (۲۰۱۲). Regional convergence clubs in ...
  • Barro, R., & Sala-i-Martin, X. (۱۹۹۱). Convergence across States and ...
  • Beyaert, A. & García-Solanes, J. (۲۰۱۴). Output gap and non-linear ...
  • Bin, P. (۲۰۱۵). Regional Disparity and Dynamic Development of China: ...
  • Bin, P. (۲۰۱۶). Dynamic Development of Regional Disparity in Mainland ...
  • Chen, B. & Woo, Y.P. (۲۰۱۰). Measuring Economic Integration in ...
  • Gholami heidariani, L., Motefaker Azad, M. A., Ranjpour, R., & ...
  • Hakizimana, J. M., & Geyer, H. (۲۰۱۴). Socio-Economic Inequality in ...
  • Karimzadeh, S., Azarbaijani, K., & Javanmardi, M. (۲۰۱۳). Income Convergence ...
  • Puga, D. & Venables, A. J. (۱۹۹۹). Agglomeration and Economic ...
  • Rahmani, T., (۲۰۰۳). Economic Growth and Regional Convergence in Iran, ...
  • Rahmani, T., & Asgari, H. (۲۰۰۵). Investigating the Role of ...
  • Salami, F., Feghemajidi, A., & Mohammadi, A. (۲۰۱۶). An Investigation ...
  • Sayareh, M. (۲۰۰۹). Analysis of Employment Inequalities and Ranking of ...
  • Tian et al. (۲۰۱۶). Regional income inequality in China revisited: ...
  • Wasim, S., & Munir, K. (۲۰۱۷). Regional Disparity and Decentralization ...
  • Wei, Y. D. (۲۰۱۵). Spatiality of regional inequality. Applied Geography, ...
  • نمایش کامل مراجع