بررسی پویای انتقال نابرابری منطقه ای در ایران (مطالعه موردی :استانهای ایران)
محل انتشار: فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره: 17، شماره: 1
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63
فایل این مقاله در 36 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JQE-17-1_004
تاریخ نمایه سازی: 27 آبان 1402
چکیده مقاله:
روشهای معمول اندازهگیری نابرابری منطقهای، نمیتوانند تحولات درونی کشور را از حیث جابهجایی در گروههای مختلف توسعه، منعکس کنند و شاخصهای نابرابری برای نشان دادن پویایی توزیع نابرابری کارآمد نیستند. به همین منظور در این مطالعه به بررسی پویایی انتقال نابرابری منطقهای در کشور طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۵ با استفادهاز شاخص ترکیبی توسعهیافتگی منطقهای (CIRD) و روش چگالی کرنال تصادفی پرداخته میشود. از آنجا که نابرابری منطقهای پدیدهای چندبعدی است، در مرحله اول با انتخاب ۲۵ نماگر در پنج بعد شامل اقتصاد کلان (MEI)، علم و نوآوری (SII)، پایداری زیست محیطی (ESI)، سرمایه انسانی (HCI) و خدمات عمومی (PFI) و با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی دومرحلهای (PCA) به ایجاد شاخصترکیبی نابرابری پرداخته میشود. سپس در مرحله دوم با استفاده از رویکرد تحلیلی ناپارامتریک پویایی توزیع درونی و روش چگالی کرنال تصادفی، فرضیهی همگرایی شاخص CIRD استانهای ایران آزمون و سپس براساس چگالی ارگودیک، تعادل در بلندمدت نشان داده میشود. همچنین در این مرحله جهت امکان اتخاذ سیاستهای دقیق و درست منطقهای، پویایی توزیع و فرایند همگرایی یا واگرایی استانهای ایران برای هر پنج بعد در سه دوره متوالی (۸۵ و ۹۵) به صورت جداگانه بررسی شده است. با توجه به نتایج مرحله اول، در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵ بالاترین سطح توسعهیافتگی مربوط به استان تهران و پایینترین سطح توسعهیافتگی مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. براساس نتایج مرحله دوم که به بررسی پویایی انتقال نابرابری منطقهای در کشور طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۵ پرداخته است، در سال اول (۱۳۸۵) چند وجهی آشکار نیست و با توجه به نمودار چگالی کرنل، میزان شاخص CIRD حدود ۷۰ درصد استانها بین مقدار ۱/۱- و ۱/۰- است و مابقی در ادامه دنباله سمت راست در سطحی بالاتر از مقدار ۱/۰- توزیع شده است و در توزیع کرنل یک فرآیند تمایل به همگرایی مشاهده میشود و نمودار به سمت تک قلهای گرایش دارد و یک قله کوچک در حدود مقدار ۳ ولی قله اصلی در مقدار حدود ۰.۶- متمرکز شده است. در سال دوم (۱۳۹۰) نیز با توجه به نمودار چگالی کرنل، منحنی به وضوح الگوی ماهیت سهقلهای را نشان میدهد و گرایش فزاینده کوچک اما روشن در توزیع این سال نسبت به سال ۱۳۸۵ وجود دارد. در این سال توزیع یکنواخت قبلی در بیشترین سطح به دو بخش تقسیم میشود، یک قله در حدود مقدار ۱ و قله دیگر در حدود مقدار ۳ است اما قله اصلی همچنان همان مقدار ۶/۰- با تقریب ۵۵ درصد استانها باقی مانده است. بر اساس نمودار در سال آخر (۱۳۹۵)، الگوی چندبعدی باقی میماند و تحرک در گروهای سطح پایینتر وجود ندارد اما در سطح بالاتر، شاخص CIRD حدود ۴۵ درصد استانها در حدود مقدار ۴/۰ را در بر میگیرد. که این سال به وضوح با الگوی چگالی دوقلهای مواجه است که نشاندهنده آن است که استانهای کشور از لحاظ توسعهیافتگی به دو سطح تقریبا نزدیک به یکدیگر تمایل دارند بدین صورت که استانهای سطح پایین از لحاظ توسعهیافتگی به مقدار ۶/۰-گرایش دارند و مقدار شاخص CIRD استان توسعه یافتهتر به حدود مقدار ۴/۰ تمایل دارند. این سه منحنی نشان میدهد که استانها از لحاظ توسعهیافتگی تمایل به همگرایی به سمت چندین ارزش متفاوت CIRD دارند. همچنین با توجه به نتایج پویایی توزیع ، استانهای کشور در سال ۱۳۸۵ از الگوی چگالی تکقلهای و در سال ۱۳۹۵ از الگوی چگالی دو قلهای در سطوح شاخص نابرابری پایین و میانه پیروی میکنند و نیز درشاخص توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور طی سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ واگرا میباشد. بدین معنا که طی این سالها، استانهای کشور از توسعهیافتگی پایین به دو گروه کلی توسعهیافتگی میانه و توسعهیافتگی پایین و تقریبا نزدیک به یکدیگر تﻘسیمبندی شدهاند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مرضیه احمدی
دانش آموخته دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران
علی فلاحتی
دانشیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران.
سهراب دل انگیزان
دانشیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :