اندازه گیری مقدار روغن، پروفیل اسیدهای چرب و فیتواسترول های چند اکوتیپ مختلف دانه روغنی ماریتیغال در شمال غرب کشور

چکیده   ماریتیغال با نام علمی Silybum marianum  از خانواده کمپوزیته (Astraceae) گیاهی است یک ساله یا دوساله که در بسیاری از نقاط ایران رویش دارد و از مواد موثره میوه های رسیده این گیاه برای معالجه بیماری های کبدی (سیروز و مسمومیت های کبدی) و پیشگیری از سرطان کبد استفاده می شود. در این پژوهش، درصد روغن استخراج شده، پروفیل اسیدهای چرب و فیتواسترول های روغن سه اکوتیپ مختلف خروسلو، مغان (استان اردبیل) و قلعه بابک (استان آذربایجان شرقی) اندازه گیری شدند. مقدار روغن استخراج شده در این نمونه­ها بین ۵/۲۹-۲۸ درصد بود. بیشترین میزان اسید های چرب موجود به ترتیب مربوط به اسید لینولئیک (۵۲-۴۹%) و اسید اولئیک (۲۹-۲۵%) و کمترین میزان اسید چرب، مربوط به اسید چرب لینولنیک بود که تقریبا در تمامی اکوتیپ های مورد مطالعه مقدار ناچیزی را به خود اختصاص می داد. همچنین ترکیبات استرولی نمونه های روغن از قبیل بتا- سیتو استرول، کامپسترول، کلسترول، استیگماسترول، کلرواسترول و دلتا ۷- استرول در تمام نمونه ها شناسایی و بوسیله گاز کروماتوگرافی اندازه گیری شد که بتا- سیتو استرول در بین اکوتیپ های مورد مطالعه بالاترین مقدار بود. نتایج نشان داد که بتا- سیتو استرول بیشترین مقدار را در بین استرول های اندازه گیری شده در روغن ماریتیغال اکوتیپ خروسلو (۹/۳۴ % از کل استرول) داشت. بنابراین، استفاده از این دانه روغنی که دارای ارزش تغذیه ای زیادی می­باشد، امری سودمند و موثر در تولید روغن خوراکی داخل کشور به شمار می رود.