بررسی دیدگاه پل هرست در باب تربیت دینی بر مبنای تئوری تربیت فضیلت محور افلاطون

هرست متفکر تحلیلی معاصر، امکان تربیت دینی را به دلیل الزام آور بودن و در نتیجه سلب امکان زیست انتقادی و خلاقانه از متربی، بی معنا و متناقض و مانعی برای رشد او می داند. به زعم هرست، غایت تربیت، آزاد ساختن ذهن متربی از هر آن چیزی است که ذهن را از کارکرد خاص آن -عقلانیت- به دور می دارد، یعنی رهایی اندیشه و فعل آدمی از خطا و اشتباه بدون هیچ گونه الزام بیرونی. این همان تربیت آزاد در زبان هرست و تربیت فضیلت محور در یونان باستان است که پیشینه ی آن به افلاطون بازمی گردد. از آنجا که تربیت فضیلت محور نوعی از عقلانیت را می طلبد، بین افلاطون و هرست تفاوتی نیست؛ اما افلاطون هرگز تربیت فضیلت محور را هم عرض تربیت دینی قرار نداده است، بلکه همواره تربیت فضیلت محور را فروتر از تربیت دینی شناسانده است، هم عرضی آن ها به حسب اعتبار آن دو است والا تقابل میان آن ها، تقابل طولی است؛ زیرا مطابق مابعدالطبیعه ی افلاطونی تربیت فضیلت محور منهای دین، توقف سیر تکاملی متربی را به همراه خواهد داشت. از منظر افلاطون، زمانی که تعارض اصول تربیتی با یکدیگر روی می دهد، نوعی اصول تربیتی غیرتجربی و غیراستدلالی منبعث از معرفت شهودی ضروری است؛ اصولی که در نظریه ی تربیتی هرست نفی شده است.