خزش شهری و ضرورت بازآفرینی محلات در سکونتگاه های غیررسمی (مورد مطالعه: محله پنبه زار بجنورد)

رشد سریع و گسترش افقی شهرها طی دهه های اخیر اکثر کشورهای جهان را با مشکلاتی مواجه ساخته و ناپایداری محیط های شهری را به دنبال داشته است. مشکلات رو به تزاید شهرنشینی حاصل از پارادایم مدرنیسم، برنامه ریزان شهری را در طی دهه های آخر قرن بیستم به تجدید نظر در الگوهایشان سوق داد. بنابراین در چارچوب پارادایم فلسفی پست مدرنیسم و پارادایم توسعه پایدار شهری، بحث انسجام بخشی به فضا و کالبد شهری جهت ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری و افزایش تعاملات اجتماعی مطرح شد و به عنوان واکنشی به روند توسعه پراکنده و کم تراکم شهری، برای ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی ناشی از خزش شهری ، راهبرد بازآفرینی شهری معرفی شد. این تحقیق از منظر هدف،کاربردی – توسعه ای و روش بررسی آن توصیفی – تحلیلی است. پایه های علمی این پژوهش مبتنی بر مفاهیم بازآفرینی شهری، توسعه درون بافتی و ظرفیت سنجی کالبدی، اقتصادی و اجتماعی بافت موجود غرب شهر در چارچوب توسعه پایدار شهری می باشد. روش انجام تحقیق تلفیقی از روش های کمی- پیمایشی و روشهای تحلیل کیفی است. جامعه آماری، جمعیت ساکن در محدوده خدماتی محله پنبه زار شهر بجنورد می باشد و تعداد ۲۴۲ پرسشنامه از خانوارهای ساکن شهر بجنورد و به شکل خاص ۷۰ پرسشنامه آن در محله مورد مطالعه تکمیل است. نتایج تحقیق نشان می دهد که محلات سکونتگاه های غیررسمی مثل محله پنبه زار، به سرعت و بدون برنامه در حال گسترش است و شاخص های مسکن و خدمات دولتی در این محله ها بسیار نامناسب می باشد. علی رغم اینکه انسجام اجتماعی و توان اقتصادی در این محلات ضعیف می باشد اما مردم آمادگی مشارکت در ساماندهی محله را دارند و بازآفرینی شهری می تواند الگوی مناسب ساماندهی این محلات باشد.