جستاری در چندمعنایی حرف اضافه «بر» در چهارچوب معنی شناسی شناختی  (علمی-پژوهشی)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 35

فایل این مقاله در 39 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUK-22-43_012

تاریخ نمایه سازی: 24 دی 1402

چکیده مقاله:

چکیده                                                                                از فارسی باستان تاکنون، همواره یکی از کارکردهای دستوری و معنایی «بر» کارکرد حرف اضافه ای بوده است. در این پژوهش چندمعنایی حرف اضافه «بر» از منظر معناشناسی واژگانی شناختی و بر پایه روش «چندمعنایی قاعده مند» تایلر و ایوانز (۲۰۰۱ و ۲۰۰۳) بررسی می شود. هدف این پژوهش تعیین معنای مرکزی و تبیین شبکه معنایی حرف اضافه «بر» و بررسی نقش عناصر فضایی و غیر فضایی در شکل گیری مفاهیم حاشیه ای آن است. داده های این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی از لغت نامه دهخدا و فرهنگ سخن استخراج شده اند. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که مفاهیم متمایز «بر» به شکلی نظام مند برگرفته از معنای مرکزی «بالای، روی» هستند. این مفاهیم عبارت اند از: علیت، وظیفه و مسئولیت، تقابل و ضدیت، انباشتگی، ملازمت و همراهی، مطابقت و سازگاری. فرآیندهای انتزاع، تغییر رابطه نقطه متحرک و مکان نما و هم چنین تمرکز بر هریک از عناصر ترکیب بندی صحنه بنیادین از عوامل ایجاد مفاهیم حاشیه ای هستند و فرآیند انتزاع و غیرفضایی شدن مفهوم مرکزی موثرتر از سایرین عمل کرده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

ارسلان گلفام

گروه زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نازنین درویشی رکنی

زبان شناسی همگانی- دانشکده علوم انسانی- دانشگاه تربیت مدرس- تهران- ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف. منابع فارسی ...
  • ابوالقاسمی، محسن. (۱۳۷۵). دستور تاریخی زبان فارسی. چاپ اول. تهران: ...
  • انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن. (۱۳۷۲). دستور زبان فارسی. ...
  • انوری، حسن. (۱۳۹۰). فرهنگ بزرگ سخن. چاپ هفتم. تهران: سخن. ...
  • اسدی، نصیر. (۱۳۸۹). «چندمعنایی قاعده مند: مطالعه موردی «روی» در ...
  • آموزگار، ژاله و تفضلی، احمد. (۱۳۷۵). زبان پهلوی: ادبیات و ...
  • بیکس، رابرت استون پل. (۱۳۸۹). درآمدی بر زبان شناسی تطبیقی ...
  • تیلور، جان آر و لیتل مور، جانت. (۱۳۹۶). راهنمای زبان ...
  • چنگیزی، احسان. (۱۳۹۷). «نقش های معنایی حرف اضافه «از» در ...
  • حسندوست، محمد. (۱۴۰۰). فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی. چاپ سوم. ...
  • خانزاده، معصومه. (۱۳۹۲). «بررسی چندمعنایی حروف اضافه مکانی در زبان ...
  • دانشور کشکولی، مرجان و عموزاده، محمد و رضائی، حدائق. (۱۳۹۵). ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۳). لغتنامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ...
  • راستاگویوا و. س. (۱۳۴۷). دستور زبان فارسی میانه. ترجمه ولی ...
  • زاهدی، کیوان و محمدی زیارتی، عاطفه. (۱۳۹۰). «شبکه معنایی حرف ...
  • سراجیان اردستانی، مهدخت. (۱۳۸۹). «بررسی چندمعنایی حرف اضافه «از» در ...
  • سوکولوف، س. ن. (۱۳۷۰). زبان اوستایی. ترجمه دکتر رقیه بهزادی. ...
  • صفوی، کوروش. (۱۳۹۰). درآمدی بر معناشناسی. تهران: پژوهشکده فرهنگ و ...
  • عبدالکریمی، سپیده و چنگیزی، احسان. (۱۳۹۸). «چندمعنایی و روند دستوری ...
  • کنت، رولاند.گ. (۱۳۸۴). فارسی باستان: دستور زبان، متون، واژه نامه. ...
  • گلفام، ارسلان و عاصی، مصطفی و آقاگل زاده، فردوس و ...
  • مختاری، شهره و رضایی، حدائق. (۱۳۹۲). «بررسی شناختی شبکه معنایی ...
  • ناتل خانلری، پرویز. (۱۳۷۴). دستور تاریخی زبان فارسی. چاپ سوم. ...
  • ناتل خانلری، پرویز. (۱۳۶۵). تاریخ زبان فارسی. جلد سوم. تهران: ...
  • یوسفی راد، فاطمه. (۱۳۸۷). «بررسی شناختی زبان فارسی با نگاهی ...
  • ب. منابع لاتینBennett, D.C. (۱۹۷۵). “Spatial and Temporal Uses of ...
  • Brugman, C. & Lakoff, G. (۱۹۸۱). The Story of Over: ...
  • Cienki, A. J. (۱۹۸۹). Spatial Cognition and the Semantics of ...
  • Cuyckens, H. (۱۹۹۵). “Family Resemblance in the Dutch spatial prepositions ...
  • Dirven, R. (۱۹۹۳). Dividing up physical and mental space into ...
  • Evans, V. & Green, M. (۲۰۰۶). Cognitive Linguistics: An introduction. ...
  • Fauconnier G. & Turner M. (۲۰۰۲). The Way We Think: ...
  • Geeraerts D. (۲۰۰۶), Words and Other Wonders, Papers on Lexical ...
  • Golfam, A. & Yousefi Rad F. (۲۰۱۰). “A Cognitive Semantic ...
  • Herskovits, A. (۱۹۸۶). Language and Spatial Cognition: An Interdisciplinary Study ...
  • Lakoff, G. (۱۹۸۷). Women, Fire and Dangerous Things, What Categories ...
  • Leech, G.N. (۱۹۶۹). Towards a Semantic Description of English. London: ...
  • Miller, G. & Johnson-Laird P. N. (۱۹۷۶). Language and Perception. ...
  • Navarro Ferrando, I. (۱۹۹۸). A Cognitive-Semantic Analysis of the Lexical ...
  • Navarro Ferrando, I. (۲۰۰۰). A Cognitive-Semantic Analysis of the English ...
  • Riechelt, H. (۱۹۶۸). Avesta Reader (Text, Notes, Glassary and Index). ...
  • Riemer, N. (۲۰۰۵). The Semantics of Polysemy: Reading Meaning in ...
  • Sandra, D. & S. Rice .(۱۹۹۵). “Network analyses of prepositional ...
  • Sandra, D. & S. Rice .(۱۹۹۸). “What Linguists Can and ...
  • Taylor, J. (۱۹۹۵). linguistic categorization, ۲nd edn. Oxford University Press ...
  • Tyler, A. & Evans, V. (۲۰۰۱). “Reconsidering prepositional polysemy networks: ...
  • Tyler, A. & Evans, V. (۲۰۰۳). The semantics of English ...
  • Tyler, A. & Evans, V. (۲۰۰۴). “Applying cognitive linguistics to ...
  • Vander Gucht, F., Willems K. & De Guypere L. (۲۰۰۷). ...
  • نمایش کامل مراجع