محدوده ی مفهومی و محدودیت های مصداقی دلیل عقل در نگاه مولی احمد نراقی(ره)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 33

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JJFIGHL-53-2_004

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

در میان ادله­ی اربعه کمترین تفاهم پیرامون دلیل عقل وجود دارد. معانی گوناگون این واژه و منقح نبودن جایگاه آن در ابواب اصول فقه زمینه بروز سوءتفاهم را بیشتر کرده است. در این شرایط بررسی جداگانه­ی دیدگاه هر صاحب­نظر می­تواند احتمال گرفتار شدن در دام اشتراکات لفظی را کم و به ایجاد تفاهم کمک نماید. مولی احمد نراقی یکی از اصولیین برجسته­ای است که در اوایل دوره­ی تجدید حیات اصول با موشکافی به بحث از ابعاد دلیل عقل پرداخته؛ اما نظراتش کمتر مورد توجه قرار گرفته­اند. نام­برده باوجود پذیرش حجیت دلیل عقل و مبانی کلامی و اصولی آن، قیود قابل تاملی برای استناد به این دلیل بیان کرده و ملاحظات مهمی درباره­ی قاعده­ی ملازمه دارد که حاصل­شان منضبط شدن قطع به حکم از راه عقل است و پای­بندی فقیه به آن­ها کارایی دلیل عقل در استنباط را کم می­کند. نراقی هم­چنین با تکیه بر مبانی اصولی خود به نقد استنادات دیگر فقها به دلیل عقل پرداخته است. در این مقاله با رویکرد ویژه به اثری کم­تر شناخته­شده از نراقی به دیدگاه­ها و انتقادات وی درباره­ی دلیل عقل پرداخته می­شود.

نویسندگان

مهدی حمیدی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

علیرضا هدایی

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

محمد اسحاقی

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . قرآن کریم ...
  • . نهج البلاغه (للصبحی صالح) ...
  • . اردبیلی، احمد ابن محمد (۱۴۰۳ق). مجمع الفائده و البرهان ...
  • . انصاری، مرتضی ابن محمدامین (۱۴۱۶ق). فرائد الاصول، قم، موسسه ...
  • . (۱۳۸۳). مطارح الانظار، قم، مجمع الفکر الاسلامی ...
  • . برقی، احمد ابن محمد (۱۳۷۱ق). المحاسن، قم، دارالکتب الاسلامیه ...
  • . تونی، عبدا... ابن محمد (۱۴۱۵ق). الوافیه فی اصول الفقه، ...
  • . حائری اصفهانی، محمدحسین ابن عبدالرحیم (۱۴۰۴ق). الفصول الغرویه فی ...
  • . حسن­زاده آملی، حسن (۱۳۸۱). هزار و یک کلمه، قم، ...
  • . خراسانی، محمدکاظم ابن حسین (۱۴۰۹ق). کفایه الاصول، قم، موسسه­ی ...
  • . سبحانی، جعفر (۱۳۸۳). رسائل اصولیه، قم، موسسه­ی امام صادق ...
  • . شهیداول، محمدابن مکی (۱۴۱۰ق). اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، ...
  • . شهیدثانی، زین­الدین ابن علی (۱۴۱۰ق). الروضه البهیه فی شرح ...
  • . (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. قم، موسسه ...
  • . شیخ صدوق، محمد ابن علی (۱۳۷۸ق). عیون اخبار الرضا ...
  • . شیخ طوسی، محمد ابن حسن (۱۴۰۷ق). تهذیب الاحکام، محقق/ ...
  • . صدر، سید محمدباقر (۱۴۱۷ق). بحوث فی علم الاصول، بیروت، ...
  • . (۱۴۱۸ق). دروس فی علم الاصول، قم، موسسه النشر الاسلامی ...
  • . طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، ...
  • . عراقی، ضیاءالدین (۱۳۶۳). تحریر الاصول، قم، مهر ...
  • . عاملی، محمدابن حسن (۱۴۰۹ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل ...
  • . علامه­ی حلی، حسن ابن یوسف؛ فاضل مقداد؛ حسینی، ابوالفتح ...
  • . علامه­ی حلی، حسن ابن یوسف (۱۴۱۳ق). قواعد الاحکام فی ...
  • . علامه­ی حلی، حسن ابن یوسف (۱۴۱۲ق). منتهی المطلب فی ...
  • . علیدوست، ابوالقاسم (۱۳۸۸). فقه و مصلحت، تهران، پژوهشگاه فرهنگ ...
  • . فیض کاشانی، ملا محمدمحسن (۱۴۰۶ق) الوافی، اصفهان، کتابخانه­ی امام ...
  • . قمی، ابوالقاسم ابن محمدحسن (۱۴۳۰ق). القوانین المحکمه فی الاصول، ...
  • .کرکی، علی ابن حسین (۱۴۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، ...
  • . کلینی، محممد ابن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی، محقق/ مصحح: علی­اکبر ...
  • . مجتهد شیرازی، محمدجعفر ابن طاهر (۱۳۵۲ق). الهدایه فی شرح ...
  • . مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق). بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • . مظفر، محمدرضا (۱۴۳۰ق). اصول الفقه، قم، موسسه النشر الاسلامی ...
  • . ملاصدرا، محمد ابن ابراهیم شیرازی (۱۳۸۳). شرح اصول الکافی، ...
  • . نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • . نراقی، مولی احمد (۱۴۲۵ق). الحاشیه علی الروضه البهیه، محقق/ ...
  • . (۱۴۲۲ق). رسائل و مسائل، قم، کنگره­ی نراقیین ...
  • . (۱۴۱۷ق). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام، قم، انتشارات ...
  • . (۱۴۱۵ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم، موسسه آل ...
  • . (۱۴۳۰ق). مفتاح الاحکام، قم، بوستان کتاب ...
  • . (بی­تا). مناهج الاحکام و الاصول، بی­جا، بی­نا ...
  • . همدانی، خواجه رشیدالدین فضل­ا... (۱۳۷۱). اسئله و اجوبه رشیدی، ...
  • . نرم­افزارهای جامع فقه اهل البیت (علیهم السلام)، جامع الاحادیث، ...
  • نمایش کامل مراجع