اسباب ایجاد و انتقال حقآبه در فقه مذاهب اسلامی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 65

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JJFIGHL-55-1_006

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

استفاده از منابع آب و نقل و انتقال آن در فقه اسلامی، ضوابط و احکام خاصی دارد. حقآبه یا حق الشرب از جمله عناوین فقهی است که از آن به مناسبت در برخی از ابواب فقهی مانند: تجارت، اجاره و احیاء موات؛ سخن رفته است. این نوشتار سعی دارد تا طرق انتقال مالکیت حقآبه و راه های ایجاد و ثبوت آن در فقه اسلامی را با رویکردی تطبیقی، بررسی کند. حقآبه از جمله حقوق مالی است که قابلیت نقل و انتقال به صورت ضمنی و یا مستقل در برابر عوض و یا به صورت مجانی را دارد. اشتراک عمومی یکی از اسباب ثبوت حق الشرب است که مبنتی بر آن عموم مردم در استفاده و بهره گیری از آن برابر هستند. حیازت منابع آب و ثبوت حقآبه به تبع حیازت، و انتقال حقآبه از طریق تبرع در قالب قرارداد «مهایات» و انتقال حقآبه از طریق ارث و وصیت از دیگر اسباب نقل و انتقال حقآبه است.

نویسندگان

محمدرضا رضوان طلب

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران؛

محمدمهدی سعیدی

دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران؛

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعقرآن کریم ...
  • ابن ادریس، محمد بن منصور حلی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ...
  • ابن براج، عبد العزیز طرابلسی، المهذب، چاپ اول، قم، دفتر ...
  • ابن براذعی، خلف بن ابی القاسم محمد، التهذیب فی اختصار ...
  • ابن حمزه ، محمدبن علی، الوسیله الی نیل الفضیله، چاپ ...
  • ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند الامام احمد بن حنبل، ...
  • ابن رشد، ابوالولید محمد بن احمد، البیان والتحصیل، چاپ دوم، ...
  • ، المقدمات الممهدات، چاپ اول بیروت، دار الغرب الاسلامی. ۱۴۰۸ ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل، المخصص، چاپ: اول، بیروت، دار ...
  • ابن عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن فراء، ابو یعلی محمد بن حسین، الاحکام السلطانیه للفراء، ...
  • ابن قدامه، عبدالله بن احمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع، ...
  • ، المغنی فی فقه الامام احمد بن حنبل الشیبانی، چاپ ...
  • ابن مازه، محمود بن احمد، المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی، ...
  • ابن ملقن، عمر بن علی بن احمد، عجاله المحتاج الی ...
  • ابن مودود، عبدالله بن محمود موصلی حنفی، الاختیار لتعلیل المختار، ...
  • ابن نجیم حنفی، عمر بن ابراهیم، البحر الرائق شرح کنز ...
  • ، الاشباه و النظائر، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه. ۱۴۱۹ ...
  • ابن همام، محمد بن عبد الواحد، فتح القدیر، دارالفکر. بی‎تا ...
  • ازدی، عبدالله بن محمد، کتاب الماء، چاپ اول، تهران، دانشگاه ...
  • ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، بیروت، چاپ اول، دار ...
  • انصاری، زکریا()، اسنی المطالب فی شرح روض الطالب، چاپ اول،بیروت، ...
  • بابرتی، محمد بن محمد، العنایه شرح الهدایه، بیروت، دارالفکر. بی‎تا ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ...
  • بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع عن متن الاقناع، تحقیق ...
  • تسولی، علی بن عبدالسلام، البهجه فی شرح تحفه الحکام، چاپ ...
  • تویجری، سلیمان، حق الارتفاق دراسه و مقارنه، رساله دکتری در ...
  • جمعی از نویسندگان، الموسوعه الفقهیه، چاپ اول، کویت، وزارت اوقاف ...
  • جمعی از پژوهشگران زیرنظر سید محمود شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق ...
  • جندی، خلیل بن اسحاق، التوضیح فی شرح المختصر الفرعی لابن ...
  • حجاوی، موسی بن احمد، الاقناع فی فقه الامام احمد بن ...
  • حلبی، ابو الصلاح، الکافی فی الفقه، مصحح: رضا استادی، چاپ ...
  • حلی، یحیی بن سعید، الجامع للشرائع، چاپ: اول، قم، موسسه ...
  • خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، چاپ اول، قم، موسسه ...
  • خوانساری، سید احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چاپ ...
  • دمیری، محمد بن موسی، النجم الوهاج فی شرح المنهاج، چاپ ...
  • دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، چاپ دوم، تهران، موسسه انتشارات ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، چاپ اول، ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دار ...
  • زیلعی، عثمان بن علی، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، چاپ ...
  • سبزواری، محمد باقر بن محمد مومن، کفایه الاحکام، چاپ اول، ...
  • سرخسی حنفی، ابو بکر محمد بن ابی سهل، المبسوط، چاپ ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز، المراسم العلویه و الاحکام ...
  • سیستانی، سیدعلی حسینی، منهاج الصالحین، قم، چاپ پنجم، دفتر حضرت ...
  • شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ ...
  • شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ...
  • ، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، چاپ اول، قم، موسسه ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی ، الروضه البهیه فی ...
  • ، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، چاپ اول، قم، ...
  • صدوق، محمدبن علی بن بابویه، کتاب من لا یحضره الفقیه، ...
  • صقلی، محمدبن عبدالله، الجامع لمسائل المدونه، چاپ اول، بیروت، دارالفکر ...
  • صنعانی، محمدبن اسماعیل، سبل السلام، قاهره، دار الحدیث. بی‎تا ...
  • طباطبایی، سیدعلی بن محمد، ریاض المسائل، چاپ اول، قم، موسسه ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، چاپ ...
  • ، الخلاف، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی. ۱۴۰۷ ق ...
  • ، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار ...
  • ، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، چاپ دوم، بیروت، ...
  • ، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه. ۱۴۰۷ ...
  • عاملی، سیدجواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ...
  • عبدالرحمان، محمود، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، چاپ اول، قاهره، ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب ...
  • ، تذکره الفقهاء، چاپ اول، قم، موسسه آل البیت علیهم ...
  • ، تذکره الفقهاء، چاپ اول، قم، موسسه آل البیت علیهم ...
  • ، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، چاپ اول، ...
  • ، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، چاپ دوم، دفتر ...
  • ، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، چاپ اول، مشهد، مجمع ...
  • عینی، محمود بن احمد، البنایه شرح الهدایه، چاپ اول، بیروت، ...
  • فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد ، کتاب العین ، تصحیح دکتر ...
  • فیاض، محمد اسحاق کابلی ، الاراضی- مجموعه دراسات و بحوث ...
  • فیض، محمد محسن کاشانی ، مفاتیح الشرائع، چاپ اول ، ...
  • قدری باشا، محمد، مرشد الحیران الی معرفه احوال الانسان، چاپ ...
  • قرافی، احمد بن ادریس ، الذخیره، چاپ اول، بیروت، دار ...
  • کاسانی، علاء الدین ، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، چاپ ...
  • کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، شرح الشیخ جعفر علی قواعد ...
  • کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب ...
  • مالک بن انس، المدونه، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه. ...
  • مامقانی، محمدحسن، غایه الآمال فی شرح کتاب المکاسب، چاپ اول، ...
  • ماوردی، علی بن محمد بن حبیب، الاحکام السلطانیه و الولایات ...
  • مجلسی، محمدباقر، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، چاپ ...
  • ، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، چاپ اول، قم، ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن ، شرائع الاسلام فی مسائل ...
  • محمود الامین، شریعه حمورابی، چاپ اول، لندن، دار الوراق للنشر ...
  • مرداوی، ابو الحسن علی بن سلیمان، الانصاف فی معرفه الراجح ...
  • مرغینانی، علی بن ابی بکر، الهدایه فی شرح بدایه المبتدی، ...
  • مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، چاپ اول، قاهره، دار الحدیث. ...
  • مفید، محمدبن محمد بن نعمان، المقنعه، چاپ اول، قم، کنگره ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، ...
  • نراقی، احمد، عوائد الایام، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات ...
  • نووی، یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب، بیروت، دار الفکر. ...
  • نمایش کامل مراجع