تفسیر ماتریالیستی سم هریس از اراده آزاد و نقد آن از دیدگاه صدرالمتالهین*

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 94

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJA-23-3_006

تاریخ نمایه سازی: 15 بهمن 1402

چکیده مقاله:

مسئله اراده آزاد از جمله مسائل مهم اندیشه است که محل تلاقی آراء مختلف الحادی و الهی بوده است. در این بین، برخی با توجه به یافته های نوین علوم اعصاب، جبرگرایی را وارد ورطه جدیدی کرده و از یافته های نوین علمی در جهت تقویت دیدگاه دترمینیستی خود سود جسته اند. سم هریس با بهره گیری از آزمایش بنجامین لیبت و تاکید بر عنصر محیط، اراده آزاد را توهمی بیش نمی داند و بر این باور است که ژنتیک و محیط دو عامل تعیین کننده در رفتارهای ما هستند. از سوی دیگر برخلاف هریس، صدرالمتالهین بر این باور است که اراده از لوازم نفس است و نمی توان منشائی خارج از نفس برای آن متصور شد. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی به بررسی مبانی سم هریس و ملاصدرا در تبیین و تحلیل اراده آزاد بپردازد و در نهایت به نقد دیدگاه ماتریالیستی هریس منتهی شود. بینش سم هریس در تبیین اراده آزاد با چالش هایی عقلانی همچون عدم شمولیت همگانی، تاکید افراطی و تعیین گرا بر محیط، تاکید بر عنصر شانس و توجیه کردن برخی رفتارها به تصادفی بودن و انسان را عروسک بیوشیمیایی دانستن روبه رو است و  ازجهات مختلفی برمبنای حکمت صدرایی قابل بحث و تامل است.

نویسندگان

عبدالله حسینی اسکندیان

گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی،دانشگاه تبریز، تبریز، ایران(نویسنده مسئول)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، التعلیقات، بیروت، مکتبه الاعلام، ۱۴۰۴ق ...
  • ابن نوبخت، ابواسحاق، انوار الملکوت فی الشرح الیاقوت، تحقیق محمد ...
  • جرجانی، سیدشریف، شرح المواقف، قم، شریف رضی، ۱۴۱۹ق ...
  • جعفری، محمدتقی، جبر و اختیار، تهران، موسسه تدوین و نشر ...
  • جوهری، اسمعیل بن حماد، الصحاح، تحقیق عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم ...
  • حسین زاده، محمد، "حقیقت اراده انسان از دیدگاه صدرالمتالهین"، پژوهش ...
  • خزاعی، زهرا، ننسی مورفی، طیبه غلامی، " رویارویی دنیل دنت ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تصحیح ...
  • رامین، فرخ" اختیار انسان از منظر صدرا و یاسپرس"، حکمت ...
  • زنوزی، ملاعبدالله، لمعات الهیه، مقدمه و تصحیح سید جلال الدین ...
  • سبحانی، جعفر، الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، ...
  • شریعتی، فهیمه، "بررسی ضرورت علی موجود در اراده انسان در ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیه، تصحیح، تعلیق و ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مبدا و معاد، ترجمه احمد ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد ...
  • تهران، مولی، ۱۳۷۱ ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شرح و تعلیقه صدرالمتالهین بر ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • صفی پورشیرازی، عبدالرحیم، منتهی الادب فی اللغه العرب، تهران، انتشارات ...
  • طباطبایی، محمدحسین، نهایه الحکمه، قم، موسسه النشر الاسلامیه التابعه لجماعه ...
  • طوسی، خواجه نصیر، شرح الاشارات و التنبیهات، تهران، دفتر نشر ...
  • عبدالجبار معتزلی، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، تحقیق جورج ...
  • عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۰ ...
  • فارابی، محمد بن محمد، آراء اهل المدینه الفاضله، بیروت، دارالمکتبه ...
  • کندی، یعقوب، رسائل، قاهره، دارالفکر العربی العام، ۱۳۶۹ ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران، شرکت چاپ و نشر ...
  • مطهری، مرتضی، فلسفه اخلاق، تهران، بنیاد ۱۵ خرداد، ۱۳۶۲ ...
  • هریس، سم، اراده آزاد، ترجمه خشایار دیهیمی، چ۸، تهران، نشر ...
  • Dennett, D.C., Reflections on Sam Harris`”Free Will”, Rivista Internazionale Di ...
  • Habermas, J., “Freedom and Determinism, Between Naturalism and Rligion,” Philosophical ...
  • Harris, S., The Moral Landscape, New York, Free Press, First ...
  • Libet, B., “Do We Have Free Will?” Journal of Consciousness ...
  • نمایش کامل مراجع