بررسی علل تشدید حاشیه نشینی در تبریز از منظر عوامل برنامه ریزی ناحیه ای

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 47

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KJUSG-10-2_001

تاریخ نمایه سازی: 30 بهمن 1402

چکیده مقاله:

مقدمه: تکوین و تشدید حاشیه ­نشینی در پیرامون شهرها تحت تاثیر روابط نابرابر سیاسی- اقتصادی در سطح جهانی، ضعف برنامه های ملی در سطح میانی و برنامه ­ریزی شهری در سطح خرد شکل گرفته و در این راستا شهر تبریز نیز همانند سایر شهرهای بزرگ ایران، خیل عظیمی از جمعیت حوزه ­های روستایی و شهرهای کم­ جمعیت را به سوی خود کشانده و زمینه­ ساز افزایش میزان حاشیه نشینی شده است و مهم­ترین هدف از پژوهش حاضر بررسی علل و عوامل تشدید حاشیه­نشینی در شهر از منظر عوامل برنامه ­ریزی ناحیه ­ای است.  داده و روش: تحقیق حاضر، از دیدگاه ماهیت روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری، ساکنان مناطق حاشیه ­نشین کلانشهر تبریز (مناطق قربانی، سیلاب، حیدرآباد، مارالان، ساری­زمی، آخمه­ قیه، آخر طالقانی، قسمت­های از لاله، محله­ ی غازان­داغی و پاتوق) می­ باشند. این مناطق طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ دارای ۳۰۹۵۸۱ نفر جمعیت بوده و با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۴ نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. افرادی به عنوان نمونه انتخاب گردید که اطلاعات کافی در این زمینه داشتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها و اطلاعات نیز از آمارهای توصیفی و استنباطی (تی تک نمونه ­ای، کندال، تحلیل عاملی و تکنیک معادلات ساختاری) استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصله نشان می­دهد، مهمترین عوامل موثر در تشدید و گسترش حاشیه­ نشینی در کلانشهر تبریز عبارتند از؛ ۱) مدیریت و برنامه­ ریزی و سیاست­ گذاری و فناوری، ۲) جاذبه ­های اقتصادی، رشد جمعیت و بروز مخاطرات محیطی، ۳) نابرابری درآمدی و دسترسی به شغل و امکانات، ۴) دافعه­ های اقتصادی محل سکونت مبدا و اختلافات قومی، ۵) دافعه­های اجتماعی فرهنگی محل سکونت قبلی، ۶) رشد جمعیت روستا و میل به مهاجرت و ۷) یافتن شغل و مسکن. در این میان عامل­ های اول و دوم به ترتیب با مقدار ویژه ۶۰/۵ و ۴۵/۵ از اهمیت ویژه­ای برخوردار هستند. در این میان عامل­ های اول (عامل مدیریت و برنامه ریزی و سیاست­گذاری و فناوری) و دوم (عامل جاذبه­ های اقتصادی، رشد جمعیت و بروز مخاطرات محیط) به ترتیب با مقدار ویژه ۶۰/۵ و ۴۵/۵ از اهمیت ویژه­ای برخوردار هستند و عامل هفتم نیز با مقدار ویژه ۵۱/۱ از کمترین اهمیت برخوردار می­باشد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر، نشان­دهنده تاثیر عوامل مختلف بر تکوین و تشدید حاشیه نشینی است که در این رابطه باید عوامل و فاکتورهای کمی و کیفی را در تشدید و گسترش حاشیه­ نشینی در کلانشهرها لحاظ کرد.

نویسندگان

ابوالفضل قنبری

استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

اسدالله حجازی

دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

بهنام احمدی

دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اژدری، مهرداد. (۱۳۹۵). بررسی عوامل موثر بر حاشیه­نشینی در شهر ...
  • امیرپور، نجف. (۱۳۸۸). بررسی اسکان غیررسمی در شهر میاندوآب. پایان­نامه ...
  • آقاجانی، نصرالله و عوض­پور، کشکولی، علی. (۱۴۰۰). جامع نگری در ...
  • حسین زاده دلیر، کریم. (۱۳۸۷). برنامه­ریزی ناحیه­ای، تهران: انتشارات سمت، ...
  • حسین­زاده یزدی، سید سعید و یعقوبی، علیو (۱۳۹۹). بررسی علل ...
  • حسین­زاده­دلیر، کریم. (۱۳۶۱). طرح تحقیقی حاشیه­نشینان شهر تبریز، تهران: موسسه ...
  • حسین­زاده­دلیر، کریم. (۱۳۷۰). حاشیه­نشینی؛ در جستجوی معنای و مفهوم، نشریه ...
  • حیدری چیانه، رحیم؛ رضاطبع ازگمی، سیده خدیجه، معتمدمهر، اکبر. (۱۳۹۱). ...
  • ربانی، رسول؛ وارثی، حمیدرضا، عریضی، فروغ السادات، حسینی، محمدرضا. (۱۳۸۵). ...
  • زالی، نادر و پور فتحی. (۱۳۹۱). تحلیل وضعیت اقتصادی، اجتماعی ...
  • زنگی­آبادی، علی و مبارکی، امید. (۱۳۹۱). بررسی عوامل موثر بر ...
  • سجاسی­قیداری، حمدالله؛ صادقی، فخری و قسمتی، لیلا. (۱۳۹۳). راهکار راهبردی ...
  • سرور، هوشنگ؛ فلاح­پور، سجاد و جمالی، ابراهیم. (۱۳۹۴). بررسی عوامل ...
  • شکویی، حسین. (۱۳۸۸). دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، تهران، انتشارات ...
  • صالحی امیری، رضا و افسر افشاری نادری. (۱۳۹۰). مبانی نظری ...
  • صالحی­امیری، سیدرضا و خدایی، زهرا. (۱۳۹۰). حاشیه­نشینی و اسکان غیررسمی ...
  • عابدینی، اصغر. (۱۳۹۴). تحلیل تطبیقی شاخص­های مسکن در سکونت­گاه­های غیررسمی ...
  • عبدی، عطااله؛ کرمی، تاج­الدین، مستجابی، حمید. (۱۳۹۶). تبیین مفهوم پیامدهای ...
  • علیزاده اقدم، محمدباقر و محمد امینی، حمیده .(۱۳۹۱). حاشیه نشینی ...
  • قاسم­پور، آرش؛ قنواتی، فرید و داست زرین، فاطمه. (۱۴۰۰). طراحی ...
  • قنبری، ابوالفضل؛ احمدی، مظهر، مصطفوی، سوران. (۱۳۹۷). ارزیابی و تحلیل ...
  • کریم­زاده، حسین؛ خالقی، عقیل و ولائی، محمد. (۱۳۹۷). مسئله­یابی و ...
  • کریمی، نسیم. (۱۴۰۲). واکاوی سیاست تقنینی ایران در خصوص حاشیه ...
  • محسنی، رضا. (۱۳۸۹). مساله حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی ...
  • محمدی، مینو، صادقی، حسین، عصار آرانی، عباس و رکن الدین ...
  • نصراصفهانی صفاری، بابک و غفاریان، سارا. (۱۳۹۵). بررسی علل اقتصادی ...
  • نظریان، اصغر؛ سادین، حسن، زال­نژاد، کاوه، استقامتی، مهناز و ولیانی ...
  • نوشهر حیدری، مهری و نظریان اصغر. (۱۳۹۰). بررسی عوامل موثر ...
  • هادی، الهام و هادی، الناز. (۱۳۹۷). بررسی روند و عوامل ...
  • Amaldam, S. (۲۰۱۱). Housing; Housing in third world, Annual Report ...
  • Bardhan, R.,Sarkar, S., Jana,A., & Velaga, N.R. (۲۰۱۵). Mumbai slums ...
  • Bonofizi, p., and Hinnies, G. (۲۰۰۰). Long- Term Trends of ...
  • Clifford, S & Henry, M. (۲۰۱۷). The social disorganization theory, ...
  • EL-Shahat M, El Khateeb S. (۲۰۱۲). Empowering people in Egyptian ...
  • Jennervik, A. (۲۰۰۶). Improving Slum Conditions through Innovative Financing, in, ...
  • Khalifa, M, A. (۲۰۱۵). Evolution of informal settlements upgrading strategies ...
  • Kovandzic, T. L. M. (۱۹۹۸). The structural covariates of urban ...
  • Naceur, F. (۲۰۱۳). Impact of urban upgrading on perceptions of ...
  • Pino, A & Hormazábal, N. (۲۰۱۶). Informal settlements: Reinterpreting rural ...
  • Righa, E.M. (۲۰۱۲). Factors influencing growth of informal settlements: a ...
  • Russell, JS., Hickson, D.A., Timmins, L. and Duncan, D.T. (۲۰۲۱). ...
  • Sims D. (۲۰۱۱). Understanding Cairo: the logic of a city ...
  • UN- Habitat. (۲۰۰۸). The Challenge of Slums” Global Report on ...
  • نمایش کامل مراجع